Chizma geometriya nimani o’rgatadi?

---

Nazorat savollari 
1.
Chizma geometriya nimani o’rgatadi?
2.
Chizma geometriyaga fan sifatida kim tamonidan asos solingan?
3.
Chizma geometriya kursini o’qitishda qanday maqsadlar ko`zda tutilgan?
4.
Fanda qo’llaniladigan qanday belgilanishlarni bilasiz?
5.
Qanday proeksiyalash usullarini bilasiz?
6.
Markaziy va parallel proyeksiyalarga misollar keltiring? 
7.
Proeksiyalovchi nur nima?
8.
Texnikaviy chizmalar tuzishning asosiy usulini bilasizmi? 
9.
Chorak nima?
10.
Oktanta nima?
11.
Nuqtaning proeksiyasi deb nimaga aytiladi?
12.
Proeksiyalovchi nur nima?
13.
Proeksiya tekisligi nima?
14.
Qanday chiziqlar proyeksiyalar o`qi deb ataladi?
15.
Epyur nima va u qanday hosil bo`ladi?
16.
Nuqtani fazoning qaysi choragida joylashganini epyurda nimalarga asoslanib 
aytish mumkin?
17.
Nuqta qayerda yotganda uning bir priyeksiyasi proyeksiyalar o`qiga tushadi?
18.
Nimalar nuqtaning koordinatalari deyiladi?
19.
Nuqtaning epyurda berilgan gorizontal va frontal proyeksiyalariga ko`ra, uning 
profil proeksiyasini qanday topish mumkin?
20.
Nuqtaning koordinatalaridan biri nolga teng bo`lsa, bu nuqta qayerda yotgan 
bo`ladi?
21.
Nuqtaning koordinatalaridan ikkitasi nolga teng bo`lsa, bu nuqta qayerda 
yotgan bo`ladi? 
22.
To’g’ri chiziq kesmasi nima? 
23.
To’g’ri chiziq qanday vaziyatlarda bo’ladi? 
24.
Umumiy vaziyatdagi to’g’ri chiziq haqida nimalarni bilasiz?
25.
Xususiy vaziyatdagi to’g’ri chiziq haqida nimalarni bilasiz? 
26.
Sath to’g’ri chizig’i deb qanday to’g’ri chiziqlarga aytiladi? 
27.
Proyeksiyalovchi to’g’ri chizig’I deb qanday to’g’ri chiziqlarga aytiladi?.
28.
Ikki to`g`ri chiziq o`zaro qanday vaziyatlarda bo`lishi mumkin?
29.
Proeksiyalar tekisligiga tegishli to’g’ri chiziq qanday chiziq?
30.
Koordinata o`qlariga tegishli to`g`ri chiziq qanday chiziq?
 
31.
To`g`ri chiziqning izi nima?
32.
Qachon to’g’ri chiziq gorizantal, frantal va profil izga ega bo’ladi?
33.
Qachon to’g’ri chiziq bitta yoki ikkita izga ega bo’ladi? 
34.
To`g`ri chiziq kesmasining haqiqiy o`lchami va uning proeksiyalar
tekisliklari bilan hosil qilgan burchaklarini qanday usul bilan aniqlanadi?
35.
Uchburchak usulidagi katetlar haqida ma’lumot bering ? 

---

36.
Umumiy vaziyatdagi to’g’ri chiziq nechta burchak hosil qiladi?
37.

, 
𝛽
,
𝛾
burchaklari haqida nimalarni bilasiz?
38.
Ikki to`g`ri chiziq o`zaro qanday vaziyatlarda bo`lishi mumkin?
39.
Uchrashmas to’g’ri chiziqlar haqida nimani bilasiz?
40.
Kesishuvchi to’g’ri chiziqlarga misollar keltiring ? 
41.
Parallel to’g’ri chiziqlarni misollar bilan tushuntirib bering? 
42.
Kesmani teng nisbatlarda bo’lish haqida nimalarni bilasiz? 
43.
Epyurda tеkislik qanday usullar bilan bеriladi? 
44.
Qanday tеkislik umumiy vaziyatdagi tеkislik dеyiladi? 
45.
Tеkislikning izi nima? 
46.
Proеksiyalovchi tеkislikning qanday xossalari bor? 
47.
Epyurni qayta tuzishning qanday asosiy usullari bor? 
48.
Proеksiya tеkisliklarini almashtirish usulining aylantirish va tеkis-parallеl
harakatlantirish usullaridan qanday farqi bor? 
49.
Proеksiya tеkisliklarini almashtirishda nimalarga rioya qilish kеrak? 
50.
Proеksiya tеkisliklaridan birini almashtirish yo`li bilan qanday asosiy 
masalalarni еchish mumkin? 
51.
Proеksiya tеkisliklarining ikkalasini almashtirish yo`li bilan qanday masalalarni 
еchish mumkin? 
52.
Sirt bilan tеkislikning kеsishuv chizig`iga oid nuqtalarni qanday usullar bilan 
topish mumkin? 
53.
Aylanish sirtining tеkislik bilan kеsishuv chizig`ini yasashda, aylanish sirtining 
qanday xossasidan foydalanish qulay? 
54.
Konus kеsimlariga qanday chiziqlar kiradi va ular qanday xosil bo`ladi? 
55.
Qanday sirtlarning yoyilmalarini aniq yasash mumkin? 
56.
Yoyilmaydigan sirtning taxminiy yoyilmasini qanday yasash mumkin? 
57.
Silindrning yoyilmasini yasash uchun nimalarni bilish kеrak? 
58.
Sirtlarning uzaro kеsishuvining qanday asosiy turlari bor? 
59.
Ikki sirtning uzaro kеsishuv chizigini topish uchun qo`llaniladigan yordamchi 
sirtlar usuli nimadan iborat? 
60.
Ko`pyoq bilan aylanuvchi sirtning kеsishuv chizig`ini yasash uchun qanday 
usullardan foydalanish mumkin 
61.
Xususiy vaziyatdagi parallеl yordamchi tеkisliklar usulidan qanday hollarda 
foydalanish mumkin? 
62.
Qachon va qanday sirtlarning o`zaro kеsishuv chiziqlarini yasash uchun 
yordamchi sharlardan foydalanish mumkin? 
63.
Qanday ikki aylanuvchi sirt o`zaro tеkis egri chiziqlar bo`yicha kеsishadi? 
64.
Qachon va qanday sirtni tеkislik bilan o`zaro kеsishuvidan hosil bo`lgan fazoviy 
egri chiziqning proеksiyasi gipеrbola bo`ladi? 
65.
Sirt bilan tеkislikning kеsishuv chizig`iga oid nuqtalarni qanday usullar bilan 
topish mumkin? 

---

66.
Aylanish sirtining tеkislik bilan kеsishuv chizig`ini yasashda, aylanish sirtining 
qanday xossasidan foydalanish qulay? 
67.
Konus kеsimlariga qanday chiziqlar kiradi va ular qanday hosil bo`ladi? 
68.
Qanday sirtlarning yoyilmalarini aniq yasash mumkin? 
69.
Yoyilmaydigan sirtning taxminiy yoyilmasini qanday yasash mumkin? 
70.
Silindrning yoyilmasini yasash uchun nimalarni bilish kеrak? 
71.
Sirtlarning o’zaro kеsishuvining qanday asosiy turlari bor? 
72.
Ikki sirtning o’zaro kеsishuv chizig’ini topish uchun qo`llaniladigan yordamchi 
sirtlar usuli nimadan iborat? 
73.
Ko`pyoq bilan aylanuvchi sirtning kеsishuv chizig`ini yasash uchun qanday 
usullardan foydalanish mumkin 
74.
Xususiy vaziyatdagi parallеl yordamchi tеkisliklar usulidan qanday hollarda 
foydalanish mumkin? 
75.
Qachon va qanday sirtlarning o`zaro kеsishuv chiziqlarini yasash uchun 
yordamchi sharlardan foydalanish mumkin? 
76.
Qanday ikki aylanuvchi sirt o`zaro tеkis egri chiziqlar bo`yicha kеsishadi? 
77.
Qachon va qanday sirtni tеkislik bilan o`zaro kеsishuvidan hosil bo`lgan 
fazoviy egri chiziqning proеksiyasi gipеrbola bo`ladi? 
78.
Qachon va qanday sirtni tеkislik bilan o`zaro kеsishuvidan hosil bo`lgan 
fazoviy egri chiziqning proеksiyasi parabola bo`ladi? 
79.
O’zDST 2.305-97 ga asosan asosiy ko’rinishlar nechta qabul qilingan?
80.
Qanday holatlarda qo’shimcha ko’rinishlardan foydalaniladi?
81.
Mahalliy ko’rinish haqida nimani bilasiz? 
82.
Qaysi sistemada bajarilgan chizmalarga belgi qo’yiladi? 
83.
Kompyuterda grafik tasvir (chizma)larni xosil qilish qaysi sistemaga 
asoslangan? 
84.
Asosiy ko’rinishlarni nomlari bilan sanab bering. 
85.
Chizmada ko`rinishlar sonini kamaytirish maqsadida qanday yo’l tutishgan? 
86.
Chizmada asosiy ko’rinishlarni qachon nomi yozib ko`rsatilmaydi? 
87.
Ko’rinish yo’nalishi nima bilan ko’rsatiladi? 
88.
Qo`shimcha ko`rinish qanday joylashtirib chiziladi? 
89.
Mahaliy ko`rinish qachon qo’llaniladi? 
90.
Chizmalarda kesim va qirqimlar nima uchun qo’llaniladi? 
91.
Qirqim va kesim bir-biridan nimasi bilan farqlanadi? 
92.
Chizmada kesishuvchi tekisliklar qanday ifodalanadi? 
93.
Qanday qirqimlar mavjud? 
94.
Qanday qirqim “murakkab” qirqim deb ataladi?
95.
Kesimlar chizmaning yuzasida joylashish holatiga ko’ra qanday nomlanadi? 
96.
Aksonometrik proeksiyalarning qanday turlari bor?
97.
To’g’ri burchakli izometriyada o’qla rqanday joylashadi?
98.
To’g’ri burchakli diametriyada o’zgarish koeffisentlari qanday?
99.
Qiyshiq burchakli izometriyaning qanday turlari bor?
100.
Qiyshiq burchakli diametriyada o’qlar qanday yasaladi?

---

101.
Aksonometriyada o’tish chiziqlari qanday yasaladi? 
102.
Ajraladigan birikmalarga ta’rif bering
103.
Ajralmaydigan birikmalarga ta’rif bering
104.
Chizmada payvand birikma choklarini shartli tasviri 
105.
Yig’ish chizmalarida mahkamlash birikmalari elementlarining o’lchamlari 
106.
Rezbalarning qo’llanilishi tushuntiring? 
107.
Rezbalarning turlarini sanab bering?

108.
Ichki rezbaga ta’rif bering? 

109.
Tashqi rezbaga ta’rif bering? 
110.
To’g’ri to’rtburchakli rezbalar qayerda qo’llaniladi? 
111.
Qanday biriktirish detallarini bilasiz? 
112.
Vintlarning vazifasi nima? 
113.
Shponkali birikmalar qaerlarda ishlatilishini misollar bilan tushuntiring. 
114.
Shpilkalarning vazifasi nima? 
115.
Gaykalarning qanday turlari bor? 
116.
Shlisali birikmalar qaerlarda ishlatiladi? 
117.
Qanday chizmaga vig'ish chizmasi dcyiladi? U qanday chizmalar asosida 
tuziladi? 
118.
Yig'ish chizmasini tuzishda qanday shartliliklar qo‘llaniladi? 
119.
Yig‘ish chizmalari qanday tartibda chiziladi?
120.
Spetsifikatsiya nima?
121.
Ortogonal proeksiyalarning mohiyati nimadan iborat? 
122.
G.Monj metodi deb qanday metodga aytiladi? 
123.
Nuqtaning koordinatalari deb nimalarga aytiladi? 
124.
Nuqtaning fazodagi o„rnini belgilash uchun uning nechta 
proeksiyasini berish kerak? 
125.
To’g’ri chiziq va kesma chizmada qanday beriladi? 
126.
Chizmada kesma uzunligini aniqlashning qanday usullari bor? 
127.
To’g’ri burchakli uchburchak usuli qanday usul? 
128.
Xususiy vaziyatdagi to’g’ri chiziqlar deb qanday to’g’ri chiziqlarga 
aytiladi? 
129.
Qanday chiziqlarga sath chiziqlari deyiladi? 
130.
Gorizontal, frontal va profil chiziqlar deb qanday chiziqlarga 
aytiladi? 
131.
Qanday chiziqlarga proeksiyalovchi to’g’ri chiziqlar deyiladi? 
132.
To’g’ri chiziqning izi (izlari) nima? 
133.
To’g’ri chiziqning qachon bitta, ikkita va uchta izlari bo’ladi? 
134.
Fazoda ikki to’g’ri chiziq qanday joylashadi? 
135.
Ikki to’g’ri chiziqlar orasidagi burchakning proeksiyalari nechta 
xossalari bor? 
136.
To’g’ri burchak proeksiyasi xossasini ayting? 
137.
Tekislikning izlari deb qanday chiziqlarga aytiladi? 

---

138.
Tekislik proeksiya tekisliklariga nisbatan qanday vaziyatda bo’lishi 
mumkin? 
139.
Proeksiyalovchi tekisliklar deb qanday tekisliklarga aytiladi? 
140.
Bissektor tekislik qanday tekislik? 
141.
Qanday tekisliklarga sath tekisliklari deyiladi? 
142.
To’g’ri chiziqning tekislikka tegishlilik qoidasi nimadan iborat? 
143.
Qachon nuqta tekislikka tegishli bo’ladi? 
144.
Qanday chiziqlarga tekislikning eng katta qiyalik chiziqlari deyiladi? 
145.
Qanday chiziqlar tekislikning maxsus chiziq (gorizontal, frontal va profil) 
lari deyiladi? 
146.
Ikki tekislik fazoda qanday joylashadi? 
147.
Ikki tekislikning parallellik xossasi nimadan iborat? 
148.
To’g’ri chiziqni tekislikka parallellik qoidasi nimadan iborat? 
149.
To’g’ri chiziqni tekislikka perpendikulyarlik qoidasi nimadan iborat? 
150.
Ikki tekislikning o’zaro perpendikulyarligini qanday aniqlash mumkin? 
151.
Proeksiyalarni qayta tuzish(o„zgartirish)ning qanday asosiy usullari bor? 
152.
Proeksiya tekisliklarini almashtirish usuliga ta‟rif bering. 
153.
Aylatirish usuli chizmada qanday bajariladi? 
154.
Qanday hollarda proeksiya tekisliklari ikki marta almashtiriladi? 
155.
Aylantirish o„qini, aylanish tekisligiga nisbatan vaziyati qanday bo’ladi? 
156.
Gorizontal 
proeksiyalar 
tekisligiga perpendikulyar o’q atrofida 
aylantirilgan nuqta, qanday tekislik bo’ylab va qanday chiziq hosil qilib 
aylanadi? 
157.
Proeksiya tekisliklaridan biriga parallel o’q atrofida fazoviy jismlarni 
aylantirish mumkinmi? 
158.
Qanday usul tekis – parallel harakat usuli deyiladi? 
159.
Qаndау jismlаr ko’pyoqliklаr dеb аtаlаdi? 
160.
Ko’pyoqliklаrning yoqlаri qirrаlаri vа uchlаrigа tа’rif bеring. 
161.
Ko’pyoqliklаrdаn biri pirаmidаgа tа’rif bеring. 
162.
Pirаmidаni to’g’ri pirаmidа dеb аtаlishining аsоsiу shаrti nimаdаn ibоrаt? 
163.
Qаndау jismlаrgа prizmа dеуilаdi? 
164.
Muntаzаm ko’pyoqliklаr dеb qаndау ko’pyoqliklаrgа ауtilаdi? 
165.
Egri sirtlаr qаndау usullаrdа bеrilishi mumkin? 
166.
To’g’ri vа egri chiziqli yasоvchidаn qаndау qilib ауlаnish sirtlаri hоsil 
qilinаdi? 
167.
Vint sirt qаndау hоsil qilinаdi? 
168.
Sillliq sirt dеb qаndау sirtlаrgа ауtilаdi? 
169.
Sirtlаrning klаssifikаsiоn аlоmаtlаri yasоvchi vа уo’nаltiruvchilаr 
hоlаtlаrining bеlgilаrigа tаyangаn hоldа nеchtа аsоsiу guruhgа bo’linаdi? 

---

170.
Sirtlаrning kеsishuv chizig’ini yаsаshning qаndау usullаri mаvjud? 
171.
Yordаmchi kеsuvchi tеkisliklаr usuli qo’llаnilgаndа qаndау bоsqichlаr 
bаjаrilаdi? 
172.
Qаndау hоllаrdаginа yordаmchi kеsuvchi sfеrаlаr usuli qo’llаnilаdi? 
173.
Tartib raqamlari qanday qo'yiladi?
174.
Yig'ish chizmalarini detallarga ajratib chizishdan maqsad nima? 
175.
Yig'ish chizmalari qanday tartibda detallarga ajratiladi?
176.
Yig'ish chizmasini detallarga ajratib chizish deganda nima tushuniladi 
177.
Yig'ish chizmalaridagi detallarning haqiqiy o'lchamlari qanday aniqlanadi? 
178.
Eskizlar deganda qanday chizmalar tushuniladi? 
179.
Ish chizmasi deganda qanday chizmalar tushuniladi? 
180.
Eskiz va ish chizmalari nima maqsadda chiziladi? 
181.
Eskizga qanday talablar qo‘yiladi? 
182.
Ish chizmalariga qanday talablar qo‘yiladi? 
183.
CAD,CAE,CAM tizimi qanaqa tizim? 
184.
Avtomatik loyihalash tizimi deganda nima tushiniladi? 
185.
Avtomatik loyihalash tizimining asosiy vazifasi nimadan iborat? 
186.
Avtomatik loyihalash tizimi qaerlarda qo’llaniladi? 
187.
CAD tizimining asosiy vazifasi nima? 
188.
CAE tizimining asosiy vazifasi nima? 
189.
CAM tizimining asosiy vazifasi nima? 
190.
Avtomatik loyihalash tizimining qanaqa afzalliklari mavjud? 
191.
Kompas-3D dasturiga qaysi davlat asos solgan? 
192.
Kompas-3D dasturining asosiy vazifasi nimadan iborat? 
193.
Kompas-3D dasturi qaysi sohalarda ishlatiladi? 
194.
Chertyoj bo’limida nima ish bajariladi?
195.
Fragment bo’limida nima ish bajariladi? 
196.
Tekstoviy dokument bo’limida nima ish bajariladi? 
197.
Spetsifikatsiya bo’limida nima ish bajariladi? 
198.
Detal bo’limida nima ish bajariladi? 
199.
Sborka bo’limida nima ish bajariladi? 
200.
Kompas-3D dasturida yangi hujjat oynasida qanaqa bo’limlar mavjud