Chiziqli ma’lumotlar tuzilmalari. Asosiy xususiyatlari. Misollar

Chiziqli ma’lumotlar tuzilmalari.Asosiy xususiyatlari.Misollar
Reja:
1.Chiziqli ma’lumotlar tuzilmasi.
2.Stek va massiv haqida.
3.Misollar

Ma’lumotlar tuzilmasi (data structures) — bu ma’lumotlarni samarali o’qish va o’zgartirish imkonini beruvchi, ma’lumotlarni saqlash va boshqarishning bir formatga solingan shaklidir. Eng sodda ma’lumotlar tuzilmasiga misol qilib massiv (array)ni ko’rsatishimiz mumkin. (Manba)

Data structures primitiv va non-primitiv turga ajratiladi.

• 
  Primitiv turga Integer, Boolean, Text, Character kiradi.
  
• 
  Non-primitiv turning o’zi ikkiga bo’linadi:
  – Chiziqli: Array, Linked List, Stack, Queues
  – Chiziqsiz: Trees, Graphs.
  

Dasturchi sifatida primitiv turdagi data structures haqida bilasiz deb hisoblab, non-primitivlari bilan tanishib chiqamiz.
Array
Array bu ma’lumotlar jamlanmasi bo’lib, dasturlash tillariga ko’ra bir xil tipdagi yoki har xil tipli; o’lchami oldindan aniqlangan yoki aniqlanmagan bo’ladi. Array elementlari xotirada ketma-ket joylashgani uchun uni o’qib olish tez amalga oshadi.
Eslatma: Biz misollarni Javascript ES6 da ko’rib chiqqanimiz uchun boshqa tillar haqida qayg’urmaymiz.
Array’da bajariladigan amallar
const arr = [4,6,1,8,3,0,3,7,3,14,9]
Element o’qib olish (Get). O(1) vaqtda
Agar array indeksini bilsak, demak biz elementni darhol o’qiy olamiz. Masalan 6 sonini olish uchun arr[1] ni ishlatish kifoya.
Element qo’shish (Insert). O(n) vaqtda
Array boshiga qo’shish – unshift
Array boshiga qo’shish uchun, barcha elementlar bitta keyingi indekslarga surib chiqadi va 0 indeksga yangi elementni kiritadi.
Array ohiriga qo’shish – push
Arrayning ohirgi elementiga keladi va indeksni bittaga oshirib yangi elementni kiritadi.
Element o’chirish (Remove). O(n) vaqtda
Array boshidan o’chirish – shift
Arrayning 0 indeksini bo’shatib, keyingi indeksdagi elementlarni bitta oldingi indeksga surib chiqadi.
Array ohiridan o’chirish – pop
Arrayning ohirgi indeksini o’chiradi