Chirchiq davlat pedagogika instituti

Tayanch iboralar: O’xshash unsurlar (elementlar),qalpoqcha, belbog’cha,nuqtacha, qo’shimcha elementlar, halqali unsur, oval unsur, yarim oval unsur, osti ilmoq kalta tayoqcha, usti ilmoqli uzun tayoqcha, tuguncha element,ozidan oldingi va keyigi harflarga ulanish elementi, dumchasini cho’ziish elementi, onglilik tamoyili, genetik tamoyil, oddiydan murakkabga tamoyili.
1 -ilova

Boshlang'ich sinflarda yozuvga o'rgatishning eng qulay yo'li harflarni guruhlarga ajratish bo’lib, bu guruhlashni harflarning o’xshash unsurlari (elementlari)ga ko'ra tasnif qilinadi.

O’xshash unsurli kichik harflar O'xshash unsurli bosh harflar

1-guruh: i, u, n, m, 2-guruh: h, f. t. l, b, d k 3-guruh: q, g, g', p, y. j, 4-guruh: e, x. o, o', a, 5-guruh:, r, v, s, z. 6-guruh: sh, ch.ng

1-guruh:, L, J, I, V 2-guruh: M, H, N, A. U 3-guruh: O, O', Q, G, G', D 4-guruh:, X, Z. R, E, S, B K, Y , 5-guruh: T, F,P. 6-quruh: Sh Ch,Ng 1-guruh:, L, J, I, V ,U, Z ,E, S 2-guruh: M, H, N 3-guruh: O, O', Q, G, G', D 4-guruh:X,R,B, K,Y,A 5-guruh: T, F,P. 6-quruh: Sh Ch,Ng

Kichik harflar guruhi:

1-guruh: i, u, n, m, t. l, y.

i – osti ilmoq unsur. Kichik i harfi ilmoq unsurli harf. Bir ilmoq bilan ifodalanib keladi, o’zidan oldingi harfga kalta ilmoq bilan qo’shiladi, keyingi harfga o’zining ilmoq do’mchasi biroz cho’ziladi, bir unsurli harf:

nina, in, it, ustiga nuqta qo’yiladi.

u– kichik harfi ikki ilmoq harf, o’zidan oldingi harfga ilmoqcha bilan, keyingi harfga esa dumchasi bilan ulanadi. Qo’l harakatini uzmasdan yoziladi. Unsuri bir xil bo’lganligi uchun bir unsurli harf hisoblanadi: un, tun.

n – kichik harfi ikki unsu’rli harf, sanoq-ohang usulida 1-bir, 2-iiki dyeb sanash bilan yoziladi: non, ana, ona.

m- harfi, 3-elemyentli harf, 1-tayoqcha va –1,2-ilmoqcha – m. Sanoq-ohang usulida bir- , ikki- , uch- ko’rinishida bo’lib o’rtadagi 1-va dyeb izohlanadi: olma, mana. O’zidan oldingi va keyingi harflarga kalta ilmoqcha va dumchasi bilan qo’shiladi. Bular unsur hisoblanmaydi.

Bir- , ikki- , uch- : m mana,mosh.

t – kichik harfi osti ilmoqli uzun tayoqchadan iborat bo’lib, so’z tugagandan keyin belbogchasi qo’yiladi: tutun.

l harfi elementlarga ajratilmay bir butun shaklda yoziladi. O’zidan oldingi va keyingi harflarga osongina qo’shiladi: lola, ol, bol.

y-kichik harfi ikki elementdan iborat harf. Birinchi elementi osti ilmoqli kichik tayoqcha - ikkinchi elemyenti uzun tugunchakli tayoqcha: uy, yo’l, oy