Chirchiq davlat pedagogika instituti

Sibir platformasi.

Sibir platformasida ordovik jinslari yotqiziqlari keng tarqalgan, ayniqsa uning g‘arbiy qismida va O‘rta hududlarida. Ordovik yotqiziqlari Tunguss, sineklizasi chetlarida va platformaning janubi-g‘arbida yuzaga chiqqan.

Yotqiziqlarning nomi: dololit, har xil rangda tovlanadigan qumtosh va gilmoyalar (hozirgi vaqtda ular gilli slaneslarga aylangan) ular orasida gips qatlamlari va sifatsiz fosfarit uyumlari uchrab turadi. Yuqoridagi yotqiziqlarning jami qalinligi bir qancha yuz metrlarga boradi.

Gondvana.

Gondvana materigining Janubiy-Amerika hududida balandlashish jarayoni hukm surgan. Bunga tektonik omillar sabab bo‘lgan.

Amazon daryosi xavzasida va uning botiqliklarida qumtosh-gilmoya qatlamlari keng tarqalgan. Gondvana materigining Afrika hududining shimoliy qismi cho‘ka boshlaydi. O‘rnida dengiz suv xavzasi yuzaga kelib, uning tagida (saxara cho‘li o‘rnida) dengiz kvarsli qumlari, gilmoyalar va shag‘altosh qatlamlari paydo bo‘ldi, qalinligi 500-800 m. atrofida, avlokogenli strukturaga ega bo‘lgan (darzliklar, yoriqliklar o‘rnida yuzaga kelgan chuqurlik va botiqliklar) joylarda bu yotqiziqlarning qalinligi 2000-2500 m. gacha borib yetadi.