Chiqish ishining tashqi elektr maydonga bog’liqligi

3-rasm. Emission tok zichligining ga bog’liq grafigi.

Rasmdan ko’rinadiki, temperatura ortishi bilan to’g’ri chiziq yuqoriga ko’tarila boradi, lekin burchak kichrayadi. Ko’pgina metallar bilan o’tkazilgan tajriba natijalari ko’rsatadiki, maydon kuchlanganligi unchalik katta bo’lmasa, Shottki tenglamasi natijalari tajribada topilgan qiymatlarga mos keladi. Lekin kuchli elektr maydonida tajribada olingan emissiya toki Shottki tenglamsidagi tokga qaraganda tezroq ortadi. Bunga sabab shundaki, Shottki tenglamasini keltirib chiqarishda potentsial to’siqning faqat pasayishi hisobga olindi, potentsial to’siqning yupqarishi esa hisobga olinmadi. Kuchli maydon ta’sirida sirtdagi potentsial to’siq yupqarib, tunnel effekti sodir bo’lishi mumkin.

Agar termodiodning volt-amper xarakteristikasi kordinatasi biriliklarida tasvirlansa, tokning o’zgirishi qonuniyatiga qarab, egri chiziqni uch qismga bo’lish mumkin. (4-rasm)



4-rasm. Теrmodiodning volt-amper xarakteristikasi

Birinchi sohada tokni hajmiy zaryad chegaralab qo’yadi, II sohada tok to’yinish darajasiga yetadi, lekin hajmiy zaryadlarning ta’siri bor va III sohada hajmiy zaryadning ta’siri yo’qoladi. ~ qonuniyat bo’yicha tok ortadi. Tokning uchinchi sohadagi qonuniyati bo’yicha ortishi Shotkkining normal effekti deb ataladi. Bu effekt faqat sirti bir jinsli bo’lgan katodlarda kuzatiladi.

Dog’li sirtga ega bo’lgan katodlar uchun bo’lganda VAXning III-sohasi Shottki to’g’ri chizig’idan kuchli farq qiladi. (Shottkining anomal effekti). Bu hodisani kirishma atomlarining yoki sirtga adsorbsiyalangan pardaning dog’li xarakterda notekis joylashuvi natijasida dog’larda chiqish ishi kamayib φ = φ_min bo’ladi, kirishma atomlari bo’lmagan joylarda esa chiqish ishi φ = φ_max bo’ladi. Natijada bu ikki soha chegarasida kontakt potentsiallar farqi paydo bo’ladi. Bu dog’lar maydoni tashqi maydonga qo’shilib tokni keskin oshirishi mumkin.