Chiqarish markazi


V.O‘simlikning qurigan, zararlangan va uzulgan barglarni hisoblash



Download 5,37 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/85
Sana08.06.2022
Hajmi5,37 Mb.
#642854
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85
Bog'liq
dala tajribalarini olib borish

V.O‘simlikning qurigan, zararlangan va uzulgan barglarni hisoblash 
Ma‟lumki, qand lavlagi ildizmevasining o„sish, rivojlanishi va qandlilik 
darajasiga barglar faoliyatining ta‟siri katta. Darhakikat, barg qand lavlagi hayotida 
muhim rol o„ynaydi. Shu bois qand lavlagining har bir rivojlanish davrida kator 
oralarni mehanizmlar bilan kayta ishdash va boshka tashki ta‟sirlar tufayli nobud 
bo„lgan barglar sonini hisobga olib borish zarur. 
Qand lavlagida nobud bo„lgan barglar sonini aniqlash bir takrorlanishning 
barcha variantlarida o„tkaziladi. Buning uchun diagonal bo„yicha har 3 qatordan 
bittasida 2 tadan o„simlik belgilanadi. Tahlil uchun 20 ta o„simlik olinishi kerak. 
Tahlil qator oralarini ishlashdan (rekultivatsiya) oldin va keyin o„tkaziladi.
Olingan natijalarni qayd etish uchun quyidagi jadval tuziladi.
26.3-jadval 
Qand lavlagining zararlangan va uzilgan barglari sonini hisobga olish uchun 
namunaviy shakl 
Hisobl
anga
n kun
Ta
kr
or
lashla

Va
ria
ntl
ar t
artib 
ra
qa
mi
O„
sim
li
kni t
artib 
ra
qa
mi
Barglar soni 
Qator 
oralarini 
ishlashga 
qadar 
Ishlangandan so„ng 
Zararlanmagan 
Zararlangan 
Uzilgan 
dona 

dona 



169 
VI. Hosilni yig„ish va hisoblash 
Qand lavlagining ildiz meva hosildorligini aniqlash amal-o„suv davri 
davomida variantlarda diagonal bo„yicha belgilangan nuqtalarda amalga oshiriladi. 
Hosildorlikni imkon qadar tajribaning barcha takrorlanishlarida aniqlangan ma‟qul, 
bu esa yanada aniq ma‟lumotlar olishga yordam beradi.
Buning uchun belgilangan nuqtalardagi ildizmevalar kavlab olinadi. Ular 
barglardan, tuproq qoldiqlaridan tozalanib, laboratoriya tarozilarida har bir nuqta 
bo„yicha alohida-alohida tortiladi.
Ushbu ish amalga oshirilgandan keyin nuqtalar bo„yicha olingan 
ma‟lumotlar o„zaro qo„shilib, umumlashtiriladi va o„rtachasi chiqariladi: 
I=(α
1

2

3
)/3 
Olingan ma‟lumotlarni ushbu formulaga qo„yib, yetishtirilgan hosilni hisoblaymiz:
U
h
=I*10000/Q
u
*Q
q
Bunda: U

– umumiy hosildorlik, s; 
Q
u
– qator uzunligi (belgilangan nuqta), n/m; 
Q
q
– qator orasi kengligi, sm; 
I – ildizmevalar oralig„i, 
kg.
Masalan: a

= 68,9 kg; 
a

= 63,4 kg; 
a
3
= 65,0 kg. 
I = 68,9 +63,4 +65,0/3 = 197,3/3 = 65,7 kg 
Y
h
= 65,7*10000/16,6*0,6 = 657000/9,96 = 65963,8 kg 
yoki 659,6 sentner. 
Qand lavlagining barg hosilini aniqlash ham shu usul bilan amalga 
oshiriladi.
Qand lavlagi hosildorligi bo„yicha olingan natijalarni qayd etish uchun 
quyidagi jadval tuziladi:
26.4-jadval 
Qand lavlagining hosildorlik ko„rsatkichlarini qayd etish uchun namunaviy shakl 
Tajriba 
variantlari 
Takrorlanishlar bo„yicha 
ildizmevalar soni, dona 
Takrorlanishlar bo„yicha 
ildizmeva og„irligi, g 
Takrorlanishlar bo„yicha 
ildizmevaning shakarlilik 
darajasi, % 

II 
III 
IV 
o„r. 

II 
III 
IV 
o„r. 

II 
III 
IV 
o„r. 


170 
ILOVA 
DALA TAJRIBASI UCHUN HISOB-KITOB DAFTARI 
1.
Asosiy (tajriba) ziroat (nav, reproduksiya). 
2.
Tajriba o„tkazish manzili. 
a) dala joylashgan joy (dala raqami, fermer ho„jaligi va b.q.); 
b) daladagi almashlab ekish (tizimi, ekinlar navbatlanishi); 
v) dalaning o„t bosganligi 
g) so„nggi 3 yildagi ma‟lumotlar (ekilgan ziroatlar, berilgan o„g„itlar, 
ularning me‟yorlari, ziroat hosili, s/ga). 
3.
Ma‟muriy tuman. 
4.
Viloyat 
5.
Respublika 
6.
Tajriba ilmiy rahbari. 
7.
Tajriba ijrochisi. 
Eslatma: 
Dala tajribasi uchun hisob-kitob daftarida har bir tajriba bo„yicha u 
qo„yilgan to hosil yig„ilgunicha bo„lgan davrdagi barcha ma‟lumotlar beriladi. Ular 
siyoh (sharikli ruchka) bilan aniq qayd etiladi. Daftar laboratoriyada saqlanadi.
Dalada olib borilgan ishlar bayoni dastlab dala kundaligiga yoziladi. Hafta 
so„nggida ularning barchasi hisob-kitob daftariga ko„chirilishi shart. Yil ohirida 
tajriba ijrochisi tomonidan imzolanib, arhivga topshiriladi.
8.
Tajribani o„tkazish va u haqdagi ma‟lumotlar. 
9.
Tuproq yuzasi, relefi. Qiyalik ekspozitsiyasi.
10.
Mikrorelef. 
11.
Dala tuprog„i (tipi, mehanik tarkibi). 
12.
Agrokimyoviy tavsifi. 
Namuna olingan joy va 
uning tavsifi 
Gumus, 

Azot, 

P
2
O
5
P
2
O
5
ugleammoniy eritmada 
1 kg tuproqda mg 

13.
Tajriba dalasi tarihi
(plan). 
Tarhda takrorlanishlar, variantlarning joylashishi, o„lchamlari atrofidagi sug„orish, 
kollektor-zovur tizimlari, yo„llar va boshqalar ko„rsatiladi. Alohida tuproqlar tipi 
tushirilgan tizim, dala atrofidagi ziroatlarning joylashishi chizilsa, maqsadga 
muvofiq bo„ladi.
Eslatma: 


171 
Tarihda tajribadan chiqarilgan joylar, oldingi yillari ekilgan ekinlar shtrih 
bilan ko„rsatiladi. Bir tarihga sig„masa, ularni alohida chizish zarur. Tarihda 
reperlar (bog„lovchi qoziqlar) ko„rsatilishi kerak.
14.
Tajriba tizimi (variantlar va ularning tartib raqamlari). 
Eslatma: 
tajribaning batafsil tizimi va har bir variantning tavsifi, hususan 
variantlar o„lchami va maydoni (umumiy va hisobli), takrorlanishlar soni va 
boshqa qo„shimcha ma‟lumotlar beriladi. 
15.
Dala ishlari kundaligi 
Sana 
Variant 
raqami 
Dala ishlari (qurollar, 
moslamalar nomi, chuqurligi, 
sarf va h.k.lar) 
Ishlar 
sifati 
Mehnat sarfi 
odam-
soat 
traktor-soat 
ot-soat 
Eslatma: 
kundalikka sanama-sana barcha tayyorgarlik va ishlari, o„g„itlar 
sifati, ekish chuqurligi, barcha ishlar sifati yozib boriladi; laboratoriyalar tahlillari 
ma‟lumotlari, turli kuzatuvlar va hisob-kitoblar qayd etiladi. 
16.
Hosilni hisobga olish. 
Takrorlanishlar 
Variantlar 
(raqam, 
qisqacha nomi) 
Variant bo„yicha hosil, kg 
s/ga hisoblash 
hisobli maydon 
terim sanasi va 
raqami 
terim sanasi va 
raqami 
17.
Tajriba bo„yicha qo„shimcha ma‟lumotlar va kuzatuvlar. 
Eslatma: 
bunda ob-havodagi turli o„zgarishlar, tabiiy ofatlar va boshqa 
hodisalar ko„rsatiladi; ularning ziroatlar o„sishi, rivojlanishi va hosiliga ta‟siri qayd 
etiladi. 
18.
Feneologik kuzatuvlar tartibi. 
Yil____________tajriba
Variant takrorlanish 
19.
Zahob sathini kuzatish. 
Kuzatuv qudug„i____________________ 
Quvur 
tepasi 
bo„yicha 
mutloq 
(absolyut) 
belgi 
(yer 
yuzasidan)____________________ 
Quvur balandligi__________________ 
O„simlik 
raqami 
Bosh poya uzunligi 
CHinbarg 
soni, 
Birinchi 
hosil shohi 
paydo 
bo„lgan 
bo„g„in 
Hosil shohlari soni, 
dona 
Hosil tugishi, 
dona 
1.VI 1.VI 1.VIII 
1.VI 1.VIII 1.IH ko„sak ochilgani 


172 
Kuzatuv sanasi 
Zahob sathi, yer 
yuzasidan, sm 
Zahob sathi-mutloq 
(absolyut) belgi bo„yicha 
Eslatma 
20.
Tajriba british sharoiti bo„yicha hulosa. 
Eslatma: 
tajriba aprobatsiyalari, komissiya ko„rsatgan kamchiliklar, ilmiy 
rahbar ko„rsatmalari beriladi. Barcha nuqsonlar shahslar ilmiy darajasi, bajargan 
vazifasi, familiyasi, ismi ko„rsatilgan holda qayd etiladi. 


173 

Download 5,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish