Chiqarish markazi

26.
 
 QAND LAVLAGIDA TAJRIBA O‘TKAZISH VA FENOLOGIK 
KUZATUVLAR OLIB BORISH USLUBLARI 
Biologik jihatdan qand lavlagi 2 yillik o„simlik hisoblanadi. Hayotning 1-
yilida ildizmeva hosil qiladi, ikkinchi yili esa urug„ beradi. Ushbularni hisobga 
olgan holda uning o„sishi va rivojlanishi yillar bo„yicha turlicha bo„ladi. 
Qand lavlagi bo„yicha agrotehnik tajriba o„tkazishda har bir variant maydoni 
100 m
2
300m
2
gacha bo„lishi mumkin. Bunda takrorlanishlar soni to„rttadan kam 
bo„lmasligi lozim. Agar variantlar maydoni 300m
2
dan ortiq bo„lsa, tajribani 3 
takror o„tkazish, ishlab chiqarish tajribalarini, ulardagi variant maydoni bir 
gektardan kam bo„lsa, ikki takrorlashda, bir gektar yoki undan ko„p bo„lsa, bir 
takrorlashda o„tkazilishi mumkin. 
I.
 
Qand lavlagida fenologik kuzatuvlar o‘tkazish uslublari
Qand
 
lavlagi hayotning birinchi yilida 3 rivojlanish davrini-barg rivojlanish; 
ildizmeva rivojlanish; shakar to„plash davrini o„z ichiga oladi. Unda quyidagilar 
bo„yicha fenologik kuzatishlar o„tkazish muhim ahamiyatga ega: 
 
1. Nihollarning unib chiqish darajasi, %. 
2. 1,2,3 juft chinbarglar paydo bo„lishi, dona. 
3. O„simlikning ko„chat qalinligini aniqlash, dona. 
4. Bargning o„sishi va rivojlanishini aniqlash, sm. 
5. Ildizmevaning o„sishi, rivojlanishi va shakarlilik darajasini aniqlab borish, 
sm. %. 
6. Zararlangan va kasallangan barglar mikdorini aniklash. 
7. Kasallik va zararkunandalar bilan zararlanish darajasini aniqlash, dona. 
8.Hosildorlikni aniqlash, s/ga. 
II. Unib chiqish darajasini aniqlash 
Qand lavlagining unib chikish darajasini aniklash va boshka fenologik 
kuzatishlar o„tkazish uchun7 tajribaning har variantidagi dioganal bo„yicha 3 nuqta 
tanlab olinadi. Tajriba natijalari yanada aniqroq bo„lishi uchun har bir nuqtaning 
oralik masofasi qator kengligiga qarab, 60sm-16,666 p/m, 70sm-14,444 p/m, 
90sm-11,111 p/m bo„lishi kerak. Hisob-kitob aynan shu nuktalarda olib boriladi. 
Urug„larning unib chikish darajasi har ikki kunda bir marta aniklanadi va nuqtalar 
bo„yicha olingan natijalar umumlashtirilib, o„rtacha hisob chiqariladi. 
Ushbu kuzatuv ekilgan urug„larning 10% unib chiqqan kundan boshlanadi. 
Qand lavlagida 1,2,3 juft chinbarglar paydo bo„lish davrini aniqlash ham 
belgilangan huddi shu nuqtalarda yuqorida qayd etilgandek olib boriladi.

---

166