“Чинор дарахти пояси асосида кўмир адсорбентлар олиш ва уларда органик бирикмалар адсорбцияси” мавзусида тайёрлаган

ҚУМ ВА ТУПРОҚЛАРДА СТРУКТУРА ҲОСИЛ ҚИЛУВЧИ СУВДА ЭРУВЧАН ПОЛИМЕРЛАР ЯРАТИШ ВА УЛАРНИНГ КОЛЛОИД-КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ

• Илмий раҳбар
• кимё фанлари доктори Кулдашева Ш.А.

• ТОШКЕНТ-2022

• АХМАДЖОНОВ ИЛҲОМЖОН ЛУҲМОНОВИЧ
• 02.00.11- Коллоид ва мембрана кимёси кимё фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)

• O’ZBEKISTON
• FANLAR
• AKADEMIYASI

• Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси
• Умумий ва ноорганик кимё институти

Муаммонинг долзарблиги

• Бутун дунёда шамол эрозияси оқибатида чанг бўронларининг атмосфера ҳавосига кўтарилиши, оқибатда атроф муҳитнинг зарарланиши ва бунинг олдини олишда кўчма қум-тупроқларда мустаҳкам структура ҳосил қилувчи сувда эрувчан полимерларни ишлаб чиқиш муҳим аҳамиятга эга. Шу билан арзон саноат чиқиндилари асосида қум ва тупроқларнинг дисперцияларида структура ҳосил қилиш учун янги бириктирувчи қўшимчалар яратиш ҳамда уларнинг хусусиятларини ўрганиш коллоид кимёнинг долзарб муаммоларидан биридир.
• Жаҳонда маҳаллий хом ашё ресурслари асосида сувда эрувчан янги полиэлектролитларни яратиш бўйича бир қанча илмий тадқиқот ишлари олиб борилмоқда. Шунга боғлиқ ҳолда кўчма қум-тупроқ дисперсларида структура ҳосил қилувчи сувда эрувчан полимерлар синтез қилишда ПЭ таркиби ва улар орасидаги боғлиқликларни аниқлашга, ҳаракатланувчи қумларни мустаҳкамлаш учун фойдаланиш имкониятларини белгилашга, мустаҳкамловчи реагентларни олиш технологияларини ишлаб чиқиш ва синовдан ўтказишга алоҳида аҳамият берилади.

Тадқиқот мақсади

• Кўчма қум-тупроқларда структура ҳосил қилувчи сувда эрувчан полимерларни синтез қилиш ва уларнинг коллоид-кимёвий хоссаларини ўрганиш.

Тадқиқотнинг вазифалари:

• Орол кўчма қум-тупроқларининг кимёвий таркиби ва дисперслигини ўрганиш;
• кўчма қумларда структура ҳосил бўлиш жараёнларини аниқлаш ва асослаш;
• кўчма қумларни мустаҳкамлаш имкониятларини гомоген ва гетероген системада ўрганиш;
• ПАН чиқиндиси ва янги полимерни NaOH; Na2SiO3; Na2CO3 ва дистиллер суюқлиги эритмаларидан фойдаланиб гидролиз қилиш жараёнларини ўрганиш;
• гидролиз қилинган полимерларнинг кўчма қум-тупроқларда структура ҳосил қилиш жараёнларини аниқлаш;
• саноат чиқиндилари бўлган ПАН ва дистиллер суюқлиги асосида олинган мустаҳкамловчи реагентларнинг технологик схемасини ишлаб чиқиш ва уларнинг тажриба синов натижаларини олиш, шунингдек кўчма қум-тупроқларда синаш учун дала тажриба ишларини олиб бориш.