у р м о н л а р и г а
копланган
тоглар куринади, юкори оппок кор, паст ял-ял ёнади, кип-кизил чуг.
Бола дурбинни жойига куйиб, саройдан чикаркан, бобосининг эгар-жабдукли отни ховлидан
олиб утиб кетаётганини куриб колди.
Бола бобосининг олдига чопаман деб турганди, уни Уразкулнинг кичкириги тухтатди.
Уразкул ички куйлакда, елкасига пустин ташлаган, башараси сигирнинг шишган елинидай кип-
кизил эди.
- Эй! - дагдага билан кичкирди у Муминга. - Отни каёкка олиб кетяпсан? Кани, жойига
киритиб куй. Сенсиз олиб чикамиз. Кулингни тегиза курма. Энди сен бу ерда хеч ким эмассан.
Мен сени ишдан бушатаман. Хохлаган томонингга жуна.
Бобо аламли кулимсираб отни кайтариб отхонага олиб кирди. Мумин куккисдан бехад
кексайиб ва чукиб колгандек булди. У чоригини шапиллатиб, атрофга бокмай борарди.
Чингиз Айтматов. Оккема (кисса)
Чингиз Айтматов. Оккема (кисса)
Бола бобоси тортгаи жабрдан бугилиб, йиглаганини хеч кимга курсатмаслик учун дарё
киргоги буйлаб чопиб кетди. Оддидаги сукмокни туман босганидан гох, куз илгамас, гох яна
оёги остида куриниб коларди. Бола куз ёшларини окизиб чопиб борарди. Мана унинг суюкли
харсанглари: «танк», «бури», «эгар», «ёток туя». Бола уларга х,еч нима демади: улар х,еч нима
тушунмайди, жойида котиб тургани-турган. Бола факат «ёток туя»нинг уркачини кучоклади ва
саргиш тошга энгашиб, иложсиз дард-у хасрат утида уртаниб хунграб йиглади. У йиглай-йиглай
юрагини бушатди ва тинчланди.
Охири бошини кутариб, кузини артди-да, олдинга караб донг котиб кодди.
Нак унинг рупарасида, нариги киргокда, сувда учта бугу турарди. Хдкикий бугулар. Тирик.
Улар сув ичгани келган, энди ташналикни кондирганга ухшарди. Биттаси - энг катта шохлиси
яна сувга бошини эгиб сув симирар экан, сувга гуё шохларини ойнада курмокчи булиб
тикилаётгандек туюларди. У кунгир тусли, кукракдор ва кучли эди. Бошини силкитганда
юнгли, окиш лабидан томчилар сачраб тушди. Эркак бугу кулокларини кимирлатиб бол ага
диккат билан разм солди.
Лекин хаммасидан хдм кура майда шохли, икки бикини дуппайган ок бугу болага купрок
тикилди. Унинг шохлари калтарок, лекин жуда чиройли, худди Шохдор она бугунинг узгинаси
эди. Кузлари шахло, тип-тиник. Узи эса хдр йили биттадан кулунлайдиган коматдор бияга
ухшайди. Шохдор она бугу бу хум калла, шалпанг кулок болани каерда курганини эслаётган-
дай, унга куз узмай караб турди. Унинг кузлари намли ялтираб, узокдан ёниб турарди.
Бурнидан енгил ховур кутариларди. Унинг ёнгинасида шохсиз бугуча оркасини угириб толнинг
новдасини кемирарди. Унинг хеч нима билан иши йук. Семиз, гайратли, кувнок. У бирдан
новда кемиришни куйди-да, дикирлаб елкаси билан она бугуга туртиниб кетди ва унинг
атрофида уйноклаб, эркалана бошлади. Узининг шохсиз бошини Шохдор она бугунинг
бикинига ишкалади. Шохдор она бугу булса хамон болага тикилиб турарди.
Бола нафасини ичига ютиб, тошлар панасидан чикди ва худди тушдагидай, кулларини
олдинга чузиб киргокка, сувнинг узига якин келди. Бугулар хеч бир хуркмади, нариги
киргокдан унга бамайлихотир караб тураверди.
Уртада, сув остидаги тошлар устидан иргишлаб, тезокар, кум-кук тиник дарё кайнаб окиб
ётарди. Агар уларни айириб турган шу дарё булмаганда гуё бугуларнинг олдига бориб уларга
кул теккизиш мумкиндай эди. Бугулар текис, тоза шагал устида туришарди. Уларнинг оркасида,
шагал тугаган жойда зич урмоннинг кузги хазонрезгиси алвон тусда товланарди. Ундан
юкорида - жар тепасида карагай ва тог тераги ял-ял ёнади. Ундан хам юкорирокда чексиз
урмон-у тог тизмасидаги оппок кор кузга ташланади.
Бола кузларини юмди ва яна очди. Куз олдида хдмон уша манзара, олтин япрокли
дарахтзордан сал берирокда, топ-тоза шагал устида хамон уша эртаклардаги бугулар турарди.
Мана улар бурилди-да, тизилганча шагалдан урмон томонга юриб кетди. Олдинда - катта
бугу, уртада шохсиз бугуча, улар ортида Шохдор она бугу. У кайрилиб, болага яна бир бор
караб куйди. Бугулар дарахтзорга кириб, буталар оралаб кетди. Улар тепасида кизил новдалар
чайкалар ва олтин япроклар уларнинг таранг ва силлик елкасига тукиларди.
Кейин улар сукмокдан жар томон юкорига кутарилди ва шу ерда тухтади. Болага гуё
бугулар яна караб тургандек туюдди. Катта бугу буйнини чузиб ва шохларини оркасига ташлаб
худди карнайдай садо солди: «Ба-ба!» Унинг овози жар ва дарё устида узок акс садо бериб
таралди: «А-а!»
Шундагина боланинг хуши жойига келди. У оёгини кулга олиб таниш сукмокдан уйга чопиб
кетди. У жонининг борича чопарди. Хрвлидан гизиллаб утиб, эшикни ланг очиб, энтикканча,
остонадан туриб кичкирди:
-
Бобо! Бугулар келди! Бугулар! Улар шу ерда! Бир бурчакда гамгин ва жимгина утирган
Мумин бобо унга бир караб куйди-ю, хеч нима демади, ran нима хдкда эканлигини аник
Do'stlaringiz bilan baham: |