Чидамлилиги. Кечиши ва клиник белгилари

Ёш ҳайвонлар касалликлари
Колибактериоз
Kolibacteriosis

Режа:

1. 
   Чидамлилиги.
   
2. 
   Кечиши ва клиник белгилари
   
3. 
   Патологоанатомик ўзгаришлар
   
4. 
   Олдини олиш
   

Ёш ҳайвонларнинг ўткир кечадиган юқумли касаллиги. Асосан 1 кунликдан 8 кунликкача бўлган ҳайвонларда учрайди. Касалликка хос белгилар: энтерит, сепсис ва кучсизланиш ҳолатлари.
Тарихий маълумот. Колибактериоз ўтган асрдан бошлаб сут эмизувчи ёш ҳайвонларнинг оқ ич кетиш касаллиги деб юритилган.
Касаллик 1893 йилда Иенсен томонидан аниқланди. Р. Менингер (1927), И. Деметер (1931) йилларда чуқур илмий изланишлар олиб бордилар. 1930-йиллардан бошлаб С. Н. Вишелесский, Н. А. Михин, Р. А. Ционлар касалликни батафсил ўрганишди. Н. А. Михин томонидан касалликка қарши махсус қон зардоби тайёрланган.
1940-1960 йилларда Ф. Кауфман, Я. Е. Коляков, А. М. Аҳмедовлар серогуруҳлар устида кузатишлар олиб боришди. Самарқанд қишлоқ хўжалик институти ва Ўзбекистон ветеринария илмий текшириш институти олимларидан А. М. Аҳмедов, А. К. Сиддиқов, И. Д. Бурлуцкий, Я. Жияновлар Ўзбекистон шароитида касалликни батафсил ўрганиб, махсус профилактикага салмоқли ҳисса қўшдилар. Ветеринария фанлари номзоди Б. Турақулов кўп йиллардан бери маҳаллий штаммдан тайёрланган вакцина ишлаб чиқиб, хўжаликларда муваффақиятли қўллаб келмоқда.
Иқтисодий зарар. Касаллик ёш ҳайвонларда биринчи кундан бошланиб, ўткир кечганлиги учун талофат катта. Айрим ҳолларда 10-20 фоиз ўлим кузатилади. Ўз вақтида диагноз қўйилмаган, даволаш ва профилактика ишлари тўғри ташкил қилинмаган фермаларда ўлим тўхтамайди ва хўжалик катта иқтисодий зарар кўради.
Қўзғатувчиси. Касалликни Е. Сoli гуруҳига мансуб микроорганизмларнинг асосий вакили Eshericha Coli қўзғатади. Бузоқларда энтеропатоген эшерихиянинг қатор серогуруҳлари учрайди: 08, 09, 015, 026, 041, 055, 078, 0101, 0115 ва ҳоказо.
Чидамлилиги. Қуритилган оқсилли муҳитда ҳайвон ахлатида, шилимшиқ моддаларда, қонда ичак таёқчалари ойлаб яшай олади. Қиздиришга унча чидамли эмас, 75-80°С да дарҳол ўлади. Бизнинг шароитда ёз пайтлари тез ҳалок бўлади. Шу билан бирга у соғлом ҳайвон танасида яшаб, ташқи муҳитга ажралиб чиқиб туради.