5. O`ZARO TAHRIRLASH TEXNIKASI TURLARI
O'zaro tahrirlash odatda turli xil nazariyotchilar tomonidan turlicha belgilanadi, lekin odatda bu o'quvchilarga yozma ishlarda bir-birlarining xatolarini baholovchi rolini baham ko'rishga yordam berish yoki rag'batlantirishga asoslangan. Ushbu ishda o'quvchilar uchun o'quv strategiyasini o'rgatishdan boshlab, tengdoshlarni tahrirlashning turli xil afzalliklari ko'rib chiqiladi, ya'ni o'quvchilar yozish vazifalari bilan ishlashda o'ziga ko'proq ishonish yoki mustaqil bo'lishga o'rgatiladi. Guruh / juft tengdoshlarni tahrirlashning afzalligi shundaki, o'quvchilar hamkorlikda ishlaydi va bir-birini qo'llab-quvvatlaydi, boshqacha qilib aytganda, vazifani birgalikda bajarishda hamkorlik qiladi. Ko'proq o'zaro munosabatlar va shaxsiy munosabatlar shakllarni kelishib olish yo'li bilan olinadi. O'zaro tahrirlashning afzalliklari. O'zaro tahrirlash o'quvchilarga yozish mavzusi, turli uslub va tuzilmalar, tahrirlash usullari va uslublari to'g'risida fikr almashish imkoniyatini beradi. Shuningdek, bu talabalar o'rtasida hamkorlik va g'ayrat muhitini yaratadi. Ular bir-birlariga yaxshiroq natijalarga erishish uchun yordam beradigan vaziyatda o'zlarini teng his qilishadi.
Shu nuqtai nazardan, tengdoshlarni tahriri o'quvchilarning mustaqilligini rivojlantirish va o'z qadr-qimmati va qobiliyatlariga bo'lgan ishonchini oshirishda muhim rol o'ynaydi. Bundan tashqari, peer tahrir xato nuqta va ularni tuzatish yordam uchun o'qituvchi ning o'xshash rol ularni ajratish orqali talabalar mas'uliyatini oshiradi. Bu holda o'quvchilar o'z yozuvlaridagi kuchli va zaif tomonlarini hamda tengdoshlarini aniqlab foyda oladilar'. Har bir boshqalarning yozma parchasiga qarash jarayoni ularning tahrir qilish qobiliyatlarini mustahkamlaydi va ularni keyingi safar yozganlarida bunday mezonlardan xabardor qiladi. Ular tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradigan tanqidiy ko'z bilan o'qiydilar va turli xil yozuv turlariga duch kelib, yozuv malakalarini oshiradilar. O'qituvchilar tomonidan peer tartibga solish foyda kelsak, u o'z hujjat miqdorini kamayadi. O'qituvchi uchun bahona bo'lishi mumkin bo'lsa-da, ularni tengdoshlari bilan berish (yoki qabul qilish) ehtimoli kam.
O'zaro tahrirlash jarayonlari talabalarning mustaqilligini va o'z-o'zini rivojlantirishni umrbod ko'nikma sifatida oshiradi. O'zlarining tuzatgan mahsulotlaridan mukofot olishlari bilan, ular buni o'rganishning barcha jabhalarida izlaydilar. Bu, shuningdek, ularning umumiy ravonligini oshiradi va shu bilan o'qishni tushunishni yaxshilaydi, chunki talabalar printsiplarni shaxsan yuqori hokimiyat tomonidan majburlanmasdan qo'llaganda ko'proq o'rganadilar. Shuningdek, ular konstruktiv tanqidni qanday berishni va qabul qilishni o'rganadilar va jarayonning muhimligini anglay boshlaydilar: hamma narsani Tengdoshlarni tahrirlash usullarining turlari: Yozish darslarida o'zaro tahrirlashning har xil turlari mavjud va ko'pchilik o'qituvchilar ularni sinf mavzusiga qarab tanlaydilar. Quyida sizga tengdoshlarni tahrirlashning ba'zi versiyalari berilgan.
Klassik tengdoshlarni tahrirlash:
• Muallif guruhga matnni o'qiydi; birdaniga tashqariga chiqarishni emas, balki tuzish, tuzish va qayta tuzish.
• Guruh a'zolari og'zaki yoki yozma shaklda izoh berishadi;
Tovushsiz tahrirlash:
• Talabalar tengdoshlarining insholarini tahrirlash uchun tahrirlash qo'llanmasidan foydalanadilar;
• Talabalar muallifga yozma sharhlar berishadi;
Bukletni tahrirlash:
• O'qituvchi "tugagan" insholarni to'playdi va buklet tayyorlaydi;
• Har bir talaba buklet nusxasini oladi. [18, 9]
• Talabalar har bir inshoga tengdoshlari tomonidan tahrir qilishadi
• Talabalar bukletni qismlarga ajratadilar va insholarni mualliflariga qaytaradilar
Dilim va zar:
• O'qituvchi har bir talabaning insho nusxalarini tayyorlaydi va tarqatadi
• Talabalar qog'ozlarni uyda tekshiradilar
• Ertasi kuni talabalar hujjatlarni muhokama qilish uchun guruhlar tuzadilar
• Shu bilan birga, o'qituvchi va yozuvchi zalda instruktorlarning fikrlarini muhokama qilish uchun konferentsiya o'tkazadi
• O'qituvchi va muallif turli guruhlarning kuzatuvlarini tinglashadi
• Muallif sharhlarga eslatma yozadi va talabaning izohli nusxalarini oladi
• Muallif matnni qayta ko'rib chiqadi
Rangli qalamlar / yoritgichlar:
• Talabalar guruhlarga bo'lingan
• Har bir o'quvchiga qog'ozning ba'zi jihatlariga diqqatini jamlash uchun turli xil rangli qalam yoki yoritgich beriladi ...
• Talaba tashvishlanadigan joylarni belgilaydi
• Turli xil ranglarning ma'nosi uchun kalit o'quvchilarga beriladi
• Belgilangan insholar qayta ko'rib chiqish uchun muallifga qaytariladi
Kompyuter tahriri:
• Talabalar juftlikda ishlaydi
• Ular so'zlarni qayta ishlash dasturi yordamida bir-birlarining qog'ozlarini tahrir qiladilar
• Buni elektron pochta orqali ham amalga oshirish mumkin
Bunga qo'shimcha ravishda, ingliz tili o'qituvchi tashkilotlari, maktablari, universitetlari tomonidan berilgan tengdoshlarni tahrirlashning turli xil ro'yxatlari mavjud.
Bu yerda bir-birlarini tahrirlash ish varaqalarining ba'zi namunalari. Biroq, tadqiqotchilar va o'qituvchilar quyida keltirilgan aksariyat yozuvchilar o'tadigan bir necha mantiqiy qadamlarni aniqladilar (jarayon bo'yicha hisobot yozish - ishchi stol) Yozma topshiriqni bajarish vazifasi ko'plab talabalarni qo'rqitishi mumkin. Talabaning qog'oz haqidagi g'oyasi va yakuniy sayqallangan insho o'rtasidagi farq, engib bo'lmaydigan to'siq bo'lib tuyulishi mumkin. Yozish jarayonini ketma-ket bosqichlar sifatida o'rgatish ishni boshqariladigan vazifalarga ajratishga yordam beradi, bu esa o'quvchining g'oyasini izchil yozma asarga aylantiradi. Jarayonni aniq qadamlar to'plami sifatida ko'rish, shuningdek, talabalarga turli sohalarda ko'nikmalarni shakllantirishga imkon beradi, bularning barchasi ularning yozuvchi sifatida har tomonlama takomillashishiga yordam beradi.Ushbu nashr o'qituvchilar va yozuv bo'yicha mutaxassislar tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan qadamlarni o'z ichiga olgan yozish jarayonini taqdim etadi. Jarayonning ayrim bosqichlari talabalar va talabalar asosida birlashtirilishi yoki yo'q qilinishi mumkin.Turli xil ehtiyojlar va qiziqishlarga ega bo'lgan keng auditoriyani qamrab olishga urinish yozish jarayonini aniqlash va amalga oshirishning yagona usulini belgilashga qaratilgan emas.
Asosiy maqsad, yozma jarayonning qanday bo'lishi mumkinligini va uning mazmunini turli xil yozma vazifalarni bajarish uchun qanday o'zgartirish mumkinligini aniq ko'rsatishdir. [20, 17]
XULOSA
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, chet tilida to'g'ri yozish qobiliyati jahon hamjamiyatida tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Shu sababli, yozishni o'rganish ikkinchi va chet tillarida ham tobora muhim rol o'ynaydi. Yozish - bu bayon qilish qobiliyatidir. Yozish - bu ikkinchi tilni o'rganuvchilar kutishi kerak bo'lgan turli xil lingvistik, kognitiv va ijtimoiy-madaniy qobiliyatlarni o'zlashtirishni talab qiladigan eng qiyin ko'nikmalardan biridir. Umuman aytganda, bugungi chet tillarini o'qitishning maqsadi o'quvchilarga ijodiy va tanqidiy fikrlash, muloqot qilish, maqsadli tildan to'g'ri foydalanish, shu jumladan o'qiganlarini maqsadi, til o’rganish maqsadida o'qish, tushuntirish kabi ko'nikmalarga ega bo'lishdir. Shu nuqtai nazardan, tilni o'rganish bo'yicha asosiy ko'nikmalar to'rt guruhda o'qish, yozish, gapirish va tinglash sifatida muhokama qilinar ekan, yozuvni o`ragtishda katta e`tibor zarur. Chet tillarni o'qitish ham ushbu ko'nikmalarning interaktiv usulda birikmasidir.
Yozish bilimdan ko'ra ko'nikmalarni talab qiladi, bu bilim qobiliyatlarini rivojlantirish bilan bog'liq bo'lgan jarayon bo'lib, hikoyalarni o'qish, tushunish va xulosa qilish kabi harakatlar orqali yanada samaraliroq bo'lishi mumkin. Darhaqiqat, muvaffaqiyatli yozishga ko'p o'qish orqali erishiladi. Yozma ravishda erishish uchun o'quvchilar o'qishdan tashqari ko'proq yozishlari kerak.
Yozuvni o`rgatish muhim jarayonligini inobatga olgan holda uni o`ragtishda metodlar hamda prinsiplardan tog`ri foydalanish katta ahamyatga ega. Shuni ayta olamanki , yozuvni til konikmasining asosiy turi sifatida olar ekanmiz , uni jamiyat va ta`lim sohasida mukammal qilib kelajak yosh avlodga to`g`ri tartibda va eng oson usullari hamda turlaridan foydalangan holda ularga o`rgatishimiz muhimdir.
Talabalar yozuvning xususiyatlari, shuningdek yozishning turli maqsadlari va shakllari to'g'risida bilimlarga ega bo'lishlari kerak. O'quvchilarning to'rtta ko'nikma bo'yicha rivojlanishi ko'pincha qiyin. Ammo ularda yozuv ko`nikmasini rivojlantirish hamda qo`llash darajasining sifatini oshirish katta ahamyat kasb etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |