Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik o‘quv fani O‘zbekiston Respublikasi "Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat to‘g‘risida"gi Qonuniga muvofiq tashkil etilib, olib boriladi

1. Obyektlar (nishonlar)ning burchak o‘lchamlari bo‘yicha.
Buning uchun biron-bir oraliqda kuzatilayotgan chiziqli o‘lchamlar va burchaklarni bilish lozim. Burchak kattaliklari durbin va kuzatishning boshqa vositalari yordamida o‘lchanadi. Misol. Bir qavatli uyning balandligi (8 m) durbinning ikki bo‘lagi (0—10)ga teng keladi. Nishongacha bo‘lgan masofa quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

bu yerda, B x — nishon balandligi; BU — minglarda berilgan burchak.
2. Otish paytidagi olov va tovush bo‘yicha.
Тovush meteorologiya sharoitlariga bog‘liq holda soniyasiga 330—340 m tezlikda tarqaladi (yoki taxminan 1 km.ni 3 soniyada bosib o‘tadi). Yorug‘lik tarqalishi esa o‘ta tez (soniyasiga 300000 km)
Misol. O‘q ochish tovushi otish paytidagi olovdan to‘qqiz soniyadan keyin razvedkachiga yetib keladi. O‘q uzilgan qurolgacha bo‘lgan masofani toping:

bu yerda, S — uzoqligi; V — tezligi; T — vaqt.
3. Chiziqli o‘lchamlar bo‘yicha (chizg‘ich yordamida).
Buning uchun millimetrli bo‘lakchalariga ega chizg‘ich olinadi va uni ko‘zlar oldida cho‘zilgan qo‘l masofasida (ko‘zdan taxminan 60 sm uzoqlikdan) ushlanadi, aniqlanishi kerak bo‘lgan masofaga, oriyentir (nishon)ga shu chizg‘ichning necha millimetri uzunligi (balandligi, kengligi) bo‘yicha to‘g‘ri kelganligi aniqlanadi. Predmetning ma’lum bo‘lgan santimetrdagi kattaligi o‘lchashlarda hosil bo‘lgan millimetr sonlarga bo‘linadi va natijada, doimiy son oltiga ko‘paytiriladi.
Misol. Agar 6 m balandlikdagi telegraf simyog‘ochi o‘lchash paytida chizg‘ich bo‘yicha 8 millimetrni egallasa, ungacha bo‘lgan masofa (600:8)·6=450 m.
4. Predmetlarning ko‘rinish darajasi bo‘yicha.
5. Dushman joylashgan yerni, uning harakatlanishi va ungacha bo‘lgan masofani tovushlar burchagi mingdan o‘nga teng —0—10.
Uzoqlikni o‘lchash
Durbinning burchak o‘lchash turi yorda-
mida joydan predmet (nishon)gacha bo‘lgan
uzoqlikni o‘lchash mumkin, qachonki, o‘sha
predmet (nishon)ning yoki shu nishon oldida
turgan predmetning o‘lchamlari ma’lum bo‘lsa.