Ч а с т ь I i I главный редактор

Xitoy bolalar adabiyotining shakllanishi va rivojlanish 
bosqichlari.
Xitoy bolalar adabiyotining rivojlanishi Xitoy 
jamiyatining rivojlanishi bilan bir vaqtda sodir bo'ldi. Xitoyda 
Sin sulolasidan to hozirgi kungacha bo'lgan bolalar adabiyotining 
rivojlanish tarixini shartli ravishda 5 bosqichga bo'lish 
mumkin: Sin sulolasining so'nggi yillari va Xitoy Respublikasi 
tashkil topgan dastlabki davrlar (1796–1912-yillar); Xitoy 
Respublikasi davri (1912–1949-yillar); Xitoy Xalq Respublikasi 
tashkil topgandan boshlab, islohotlar va ochilish siyosatining 
boshlanishigacha bo'lgan davr (1949–1980-yillar); 1980-yildan 
2000-yilgacha bo'lgan davr; 2000-yildan keyingi davr (2000) [2].
I. Oxirgi Sin sulolasi va Xitoyning dastlabki respublikasi 
zamonaviy xitoy bolalar adabiyotining paydo bo'lish davri. 
G'arbiy Yevropa adabiyotining xitoy tiliga tarjimasi bolalar 
adabiyotining rivojlanishiga turtki bo'ldi. Kitob nashriyotining 
paydo bo'lishi va rivojlanishi bilan bolalar uchun davriy nashrlar 
ham paydo bo'ldi: oylik «Kichkintoy» (1875) [3], «Boshlang'ich 
maktab» rasmli jurnali (1908), «Dunyo bolalari» (1903) [7] 
bolalar adabiyoti rivojiga katta hissa qo'shgan Tijorat nashriyoti 
va Xitoy kitoblari nashriyotini qayd etish lozim. Bundan tashqari, 
adabiyotshunoslar birin-ketin bolalar uchun adabiyotni 
rivojlantirishda ishtirok etishni boshladilar. Masalan, Chjeszyan 
universiteti professori Gao Mendang Robinzon Kruzoni 
1902-yilda tarjima qilgan. Tarjima qilingan asarlar Xitoyda 
bolalar adabiyotini yanada rivojlantirish uchun boshlang'ich 
nuqtaga aylandi [5].
II. Xitoy Respublikasi davri. Bu 1917-yilda insonparvarlik 
g'oyalarining tarqalishi, xorijiy adabiyotlar tarjimalarining 
paydo bo'lishi bilan bog'liq bo'lgan Xitoy bolalar adabiyotining 
eng qizg'in davri. Xitoy tilida bolalar uchun birinchi asarlar 
yaratildi: Ye Shengtaoning «Qo'rqinchli», Bing Sinning «Yosh 
kitobxonlarga maktublar» asari [4]. Ammo ko'tarilish qisqa 
muddatli bo'lib, faqat 1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tashkil 
etilgunga qadar davom etdi. San'at ustidan totalitar nazorat 
o'rnatilishi tufayli bolalar adabiyoti rivojlanishdan to'xtadi. 
Hukmron partiya adabiyotga o'z mafkurasini singdirish vositasi 
sifatida qaradi. 50-yillar asarlarining asosiy mavzulari Xitoy 
xalqining qahramonligi, inqilob mavzusi edi.
III. Xitoy Xalq Respublikasi tashkil topgandan islohotlar va 
ochilish siyosatining boshlanishigacha bo'lgan davr. Bu davrning 
asosiy xususiyati xitoy va sovet adabiyotining o'zaro ta'siri edi. 

---