C h e t e L m u s I q a t a r I x I

J
!
Listning dasturiy simfonik asarlaridagi g‘oyalar, mavzular va
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

emasmi?”1.
Shuni ta ’kidlash joizki, List va Lamartini asarlarining g'oyaviy 
mohiyati o'rtasida prinsipial farq mavjud. Lamartinining pessimistik 
g‘oyasi shundan iboratki, inson hayoti - bu o ‘!im oldidan prelyudiyadir. 
List optimistik, hayotbaxsh g‘oyaii asar yaratdi. “Prelyudlar”ning 
intonatsion-obrazli tuzilmasida oMim obraziga ozgina bo‘!sa ham ishora 
yo‘q.
“Prelyudlar” musiqasida, dasturga qarama-qarshi asosiy g‘oya katta 
obrazli aniqlik bilan ifodalangan va bunga janrli (marsh, pastoral) va 
manzarali (bo‘ron, trubalar chaqirig‘i, cho‘pon ohanglari) jihatlardan 
foydalanish orqali erishiladi.
Poema muqaddima va aks etuvchi (aylanmali) repriza bilan sonata 
shaklida yozilgan, bu jihatlar poemaning qahramonona kayfiyatini 
belgilab beradi, u bosh partiyaning lirik emas, balki qahramonona 
obrazlari bilan yakunlanadi.
Asaming turli boMimlarida yangi g‘oyaviy-emotsional ma’noga ega 
boMuvchi savol xarakteridagi bitta qisqa leytintonatsiya yordamida, List 
monotematizm uslubini qocllaydi:
49 - misol
Iеi 
^
Torli cholg‘ular, keyin esa yog‘och puflama cholg‘ular ijro etuvchi 
ushbu intonatsiyaga muqaddima mavzusi qurilgan:
50- misol
1 Serov A. N. Pus musiqa jamiyatining uchta so‘nggi kechasi. - Tanlangan maqolalar, 1 -jild, 
569-b.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bosh partiyanin marshnamo tantanali mavzusi m ag‘rur va qudratli 
inson obrazi ni yirik qilib ko'rsatadi. U muqaddima mavzusidan o‘sib 
chiqadi va fagotlar hamda past registrli torli cholg‘ular yordamida 
qo shaloqlangan trombonlarda do major tonalligida sadolanadi:
51 - misol
Andante maestoso-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bog‘lovchi va yordamchi partiyalar bosh partiyaga nisbatan 
qarama-qarshidir. Ular sevgi tuyg‘usini ifodalaydi. Umuman boshqa 
obrazii-ma’noli ahamiyatga ega boMgan bog‘lovchi partiya mavzusi 
bosh partiyaning qiziqarli tarzda olzgartirilgan ko‘rinishiga ega 
boMadi:
52- misol
Andante maestoso
, г у J L jў ~ j 1 
j LL|
а
л
I