Byudjet tashkilotlarida qo’llaniladigan hisobvaraqlar, ularni tayinlanishi va tuzilishi

Byudjet tashkilotlarida qo’llaniladigan hisobvaraqlar, ularni tayinlanishi va tuzilishi.
Byudjet tashkilotlarida qo'llaniladigan hisobvaraq turlari va ularni tayinlanishi va tuzilishi, O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Byudjet tizimida hisob-kitoblash usullari to'g'risida»gi qonunchilik asosida belgilanadi.
Hisobvaraq turlari quyidagilar bo'lishi mumkin:
Umumiy hisobvaraq - barcha byudjet tashkilotlarining umumiy moliyaviy holatini yoritadi;
Moliyaviy natijalar hisobvaraqi - tashkilotning moliyaviy faoliyati natijalarini yoritadi;
Balans hisobvaraqi - tashkilotning aktivi va passivlarini yoritadi;
Kassa hisobvaraqi - tashkilotning kassasi va bank hisobraqamlaridagi kirim-kachliklarini yoritadi.
Hisobvaraq tuzilishi:
Hisobvaraq tuzilishi quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
Tashkilotning faoliyatining xususiyatiga qarab hisobvaraq turlari belgilanadi;
Hisobvaraqning tashkiliy tartibi va shakli, shuningdek, hisobvaraq yozuvlari uchun talablar tayinlanadi;
Hisobvaraq tayinlash va tuzish huquqi mavjud bo'lgan hodimlarning xizmatidan foydalaniladi;
Hisobvaraq muharriri tomonidan hisobvaraq yozuvlari joylashtiriladi va tekshiriladi;
Hisobvaraq qayta tekshiriladi va tasdiqlanadi;
Hisobvaraq nusxalari yaratiladi va saqlanadi.
Hisobvaraq tuzilishi, xususiy tartibi va shakli, shuningdek, hisobvaraq yozuvlariga qo'yiladigan talablar, hisobvaraq tayinlash va tuzish usullari hamda tashkilotning moliyaviy hisob-kitoblash qoidalarini belgilaydi.
Byudjet tashkilotlari, moliyaviy hisob-kitob va buxgalteriya hisobvaraqi tuzishda O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan qabul qilingan standartlarga amal qiladi.

Hisob-varaqlar tuzilishi uchun, O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan tayinlangan “Moliyaviy hisob-kitob va buxgalteriya hisobvaraqi tuzish to‘g‘risida qo‘shimcha tahliliy ma’lumotlar” bo‘yicha amal qilinadi.

Hisob-kitobda ko‘rsatiladigan ma’lumotlar yuridik shaxslar tomonidan tijorat faoliyati, soliq olinishi va to‘lashi, moliyaviy holat va boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi.
Moliyaviy hisob-kitob va buxgalteriya hisobvaraqi tuzishda tashkilotlarning faoliyat turi, hajmi, xususiyatlari va boshqalar kuzatib chiqiladi. Moliyaviy hisob-kitob va buxgalteriya hisobvaraqi tuzilishi va tayinlanishi shuningdek, bu hisobvaraqda qaysi ko‘rsatkichlar va ma’lumotlar ko‘rsatilishi kerakligi ham aniqlanadi.
Hisob-kitob va buxgalteriya hisobvaraqi tuzishning muhim ahamiyati bor, chunki bu hisobvaraq tashkilotlar tomonidan moliyaviy hisob-kitob yuritishda foydali ma’lumotlar ko‘rsatadi. Ushbu hisobvaraq tashkilotlar tomonidan yiliga bir necha marta ko‘rsatiladi va Soliqqa yo‘naltiriladi.
Byudjet tashkilotlarida qo'llaniladigan hisobvaroqlar, tashkilotning moliyaviy faoliyatini boshqarish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar to'plamidir. Hisobvaroqning tuzilishi va tayinlanishi esa moliyaviy hisob-kitobning tashkil etilishi asosida amalga oshiriladi.
Hisobvaroqlar tashkilotning moliyaviy holatini bajarish, moliyaviy natijalarni hisoblash, xarajatlarni nazorat qilish va moliyaviy yo'nalishni aniqlashga yordam beradi. Hisobvaroqning to'liq tuzilishi moliyaviy hisob-kitobning tashkil etilishi bilan bog'liq bo'ladi.
Moliyaviy hisob-kitob odatda quyidagi hisobvaroqlarni o'z ichiga oladi: