Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Ta’minot jarayonining hisobi 
 
Ta’minot jarayoni korxona rejasiga asosan amalga oshiriladi. Ta’minot jarayoni 
hisobining asosiy vazifalari esa, quyidagilardan iborat:
Ta’minot xaqiqiy hajmini aniqlash. Buxgalteriya hisobot davrida qabul qilingan 
mehnat buyuumlarining miqdori va turi xaqidagi xaqiqiy ma’lumotni beradi. Ushbu 
ma’lumotlar ham natura, ham pul o’lchov birligida ifodalanadi. Buxgalteriya hisobining 
hisobot davrida qabul qilingan mehnat buyumlari xaqidagi ushbu ma’lumotlari yordamida, 
ularni har bir turlari bo’yicha ta’minot jarayoni ko’rsatgichlari umumiy bajarilishi xaqida 
ma’lumotlarga ega bo’linadi.
Qabul qilingan mehnat buyumlarining xaqiqiy tannarxini hisoblash. Buxgalteriya 
hisobi mehnat buyumlari har bir turlarini tayyorlash yuzasidan korxonaning xaqiqatdagi 
xarajatlarining miqdorini aniqlaydi. Bunda sotib olingan mehnat buyumlari tannarxining 
ko’rsatkichi nafaqat xarajatlar umumiy xajmini, balki xarajatlar alohida turlari 
ko’rsatkichlarini ham ifodalaydi. 
Ta’minot jarayonida korxona xo’jalik faoliyatini davomiyligi va rivojlanishi uchun 
zaruriy mablag’lar kirim qilinadi. Sanoat korxonasini faoliyati uchun zaruriy mablag’lar 
quyidagilardan iborat:
-uzoq muddatli aktivlar (asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar); 

---

42 
-aylanma mablag’lar (xom-ashyo, materiallar, ehtiyot qismilar, pul mablag’lari va 
boshqalar); 
Korxonalar faoliyatida quyidagi mablag’larga ham zaruriyat tug’iladi: -qisqa va uzoq 
muddatli moliyaviy qo’yilmalar (aktsiya, obligatsiya, karzlar, depozitlar. va x.k.); 
Korxonalarga asosiy vositalar quyidagi usullar orqali kirim qilinadi: 
a) sotib olish; 
b) ta’sischilarning hissasi tariqasida; 
v) bepulga olish; 
g) ijaraga olish (qisqa va uzoq muddatlarga). 
Asosiy vositalar hisobi 0100 «Asosiy vositalar» aktiv schetda yuritiladi. Demak, 
asosiy voitalar ta’sischilardan hissa tariqasida olinsa, uning oldin foydalanilgani va 
foydalanmaganligiga qarab buxgalteriya yozuvlari aks ettiriladi. Asosiy vositalarni kirim 
qilish AV-1, ya’ni «Asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish» dalolatnomasida 
rasmiylashtiriladi.
Ushbu hujjatda qabul qilinayotgan asosiy vositalar bilan bog’liq ma’lumotlar aks 
ettirilgan bo’lib, shu ma’lumot asosida buxgalteriya yozuvlari aks ettiriladi.