Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Buxgalteriya xisobi schetlarining guruxlanishi
. 
Buxgalteriya xisobi schetlarini urganish va 
tugri kullash maksadida ma’lum belgi va xususiyatlariga kura, guruxlarga ajratish. 
Buxgalteriya xisobi ob’ektlari xujalik mablaglari ularning tashkil topish manbai va xujalik 
jarayonlarining turli-tumanligi va kupligi buxgalteriya xisobida xar xil schetlardan 
foydalanishni takozo etadi. Schetlardan tugri foydalanish uchun ularning xar birining 
xususiyati, tuzilishi, iktisodiy mazmuni, ya’ni ma’lum bir xisobda kaysi ob’ekt aks ettiriladi 
va kanday kursatkichlar xakida ma’lumot olish mumkin, aylanma va koldiklarining 
xususiyati, xujalik moliyaviy faoliyatining nazoratidagi, maxsulot tannarxini aniklashdagi, 
moliyaviy natijani xisoblashdagi axamiyatini bilib olish lozim. Xar bir xisob, uz xususiyatiga 
ega. 
Shu bilan birga ma’lum schetlar guruxiga tegishli umumiy xususiyatlar xam mavjud:
 
I
 
Iktisodiy mazmuniga kura:
 

xujalik mablaglarini aks ettiruvchi schetlar (aktiv schetlar). 

xujalik mablaglarining manbalarini aks ettiruvchi schetlar (passiv schetlar): 
 
a) uz mablaglarining manbalari (Ustav kapitali, foyda, zaxiralar va boshkalar); 

---

268 
b) chetdan jalb kilingan mablaglarning manbai (Mol etkazib beruvchilar bilan, byudjet bilan, 
ijtimoiy sugurta tashkilotlari bilan, bank bilan, xodimlar bilan xisob-kitoblar yuzasidan 
majburiyatlar). 
(aktiv schetlar, passiv schetlar va aktiv-passiv schetlarga karang).
 
2
Xujalik jarayonlarini aks ettiruvchi schetlar.
Kursatkichlarning kismlarga ajratilish darajasiga kura:
sintetik schetlar
analitik schetlar 
 
(sintetik schetlari, analitik schetlariga karang).
Buxgalteriya balansida tutgan urniga kura: