Bóyicha tahsil olayotgan bakalavrlarga móljallangan

Ishdan maqsad. 
Miyelinli va miyelinsiz nerv tolalarining 
tuzilishini órganish. 
Zarur jihozlar: 
miyelinli nerv tolasi tuzilishi sxemasi,tablitsa, 
slaydlar, mikropreparatlar, mikroskop.
Ishni bajarish tartibi. 
1-tajriba.
Miyelinli nerv tolasi (quymuch nervidan tayyorlangan). 
Nerv tóqimasidagi tolalar juda zich joylashganligi uchun ularning nozik 
tuzilishini órganish birmuncha qiyin. SHu sababli nervni alohida- 
alohida tolarga ajratib, maхsus bóyoqlar bilan bóyab órganiladi.
Miyelinli nerv tolasining óq tsilindri uning markazida joylashgan 
bólib, zich paralyel yotgan nozik ipchalar- nyeyrofibrillalardan 
tuzilgandir. Óq tsilindri osmiy kislotasi bilan bóyalgan birmuncha qalin 
miyelin parda bilan óralgan. Tolaning ma’lum masofalarida miyelin 
pardaning uzulgan joylari- Ran’ve bóg’imlari kórinadi. Ikki bóg’im 
orasidagi qismi miyelinli syegmyent deb ataladi. Tolaning muayyan 
masofalarida joylashgan, qiyshiq óynalgan va miyelin pardani dyeyarli 
kyesib yotuvchi oqish SHmidt- Lantyerman qiyiqlarni kóramiz. Miyelin 
pardasining tashqi tomonida yadrolari yaхshi kórinuvchi ovalsimon 
Shvann hujayralari- lemmotsitlar yotadi. Shvann hujayrasining pardasi 
tolaning eng sirtqi qatlami- nyevrilyemmani tashkil etadi. 
Miyelinli nerv tolasi pardasining óziga хos tuzilishi elyektron 
mikroskopda yaхshi kórinadi. Buning uchun tolaning kóndalang 
kesimini kórish maqul. Bunda lyemmotsitning hujayra pardasi óq 
tsilindirni uch marta órab kontsyentrik joylashgan plazmatik 

---

59 
membranalarning zich qatlamini- miyelin pardasini hosil qilgani 
kórinadi. 
2-
tajriba. 
Miyelinsiz nerv tolasi. Miyelinsiz nerv tolalari 
kóproq vyegyetativ nerv tizimi tarkibida uchraydi. Miyelinsiz nerv 
tolalari nerv hujayralari tanasidan chiqqan tarmoqdir. Miyelinsiz nerv 
tolalarini Shvann (lemmotsit) hujayralari óraydi. Bu hujayralarning 
tsitoplazmasi tasmalar shaklida bólib, har bir SHvann hujayrasi óq 
tsilindrini kattagina masofada g’ilof singari órab turadi. Shvann 
hujayralari yadrolari nerv tolasiga byevosita tutashgan holida kórinadi. 
Elektron mikroskopda kóringanda óq tsilindri Shvann hujayrasi 
tasmasiga botib, ushbu hujayra uni byelbog’ singari órab turadi. Har bir 
lyemmotsit ichida bir qancha óq tsilindrlar joylashishi ham mumkin. 
Bular kabal tipidagi tolalar deyiladi. 
Topshiriqlar: órganilgan miyelinli va miyelinsiz nerv tolalarining 
tuzilishini chizish, ularni ó’rganish va ma’lum kónikmaga ega bólish.