Буюмларини ишлаб чик. Ариш жи озлари



Download 22,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/154
Sana23.02.2022
Hajmi22,18 Mb.
#180484
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   154
Bog'liq
2 5379883022881393302

II БОБ
Тикув 
МАШИН А ЛАРИ НИНГ АСОСИЙ МЕХАНИЗМЛАРИ, ИШЧИ
ОРГАНЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ТЕХНОЛОГИК ПАРАМЕТРЛАРИНИ
АНИКЛАШ
Умумий укув мацсадлари
Таълимий: Талабаларда тикув машиналарининг асосий механизм- 
лари, ишчи органларининг вазифаси, 
гузилиши ва ишлаш прин- 
циплари, деталларининг куринишлари гугрисида назарий билимларни. 
тикув машиналари ишчи органларининг кинематик ва технологик па- 
раметрларини аникдаш буйича амалий куникмаларни шакллантириш.
Гарбиявий: Талабалар тикув машинларидан фойдаланишида уз 
хаёти ва атрофдагилар хавфсизлигини таъминлаш буйича масъули- 
ятини ошириш, иш жараёнида кунгилсиз ходисаларни олдини олиш 
буйича куникмаларини шакллантириш.
Ривожлантирувчи:Талабаларда тикув машиналарини тахлил 
килиш, уларнинг параметрларини аниклаш буйича мустакил ишлаш 
кобилиятларини ривожлантириш.
2.1-МАВЗУ. Тикув машиналарининг асосий ишчи органлари
Укув максади
Талабаларда тикув машиналарининг ишчи органлари тузилишла- 
ри, ишлаш принциплари, боища органлар билан узаро уамкорликдаги 
уаракати тугрисидаги билимларни шакллантириш.
Игна тикув машинасининг асосий ишчи органларидан бири булиб 
хисоблапади. Хамма машина игналари газламани тешртб, устки ипни 
игна пластинаси остига олиб утиш ва устки ипдан халка хосил килиш 
учун хизмат килади.
Асосий маълумотлар
34


Игналар тугри ва ёйсимон куринишда булади. Яширин бахя 
хосил килиб тикиш машиналарида ёйсимон игна материалнинг ярим 
калинлигига санчилади. Ёйсимон шаклдаги игналар. асосан, ярим 
айлана - траектория буйлаб харакатланади (7-расм). Моки бахяли 
тикув машиналарида эса вертикал харакатланувчи тугри игналар 
кулланилади. Игнанинг узунлиги ва иш йули оркали тикув машина- 
синин! конструктив параметрлари аникланади.
7-расм. Тугри ва ёйсимон игнанинг бахя хосил булиш жараёнидаги холаги: 
а-игнанинг газламага санчилиши, б-игна ипи халкаси хосил булиши, 
в-моки ёки чалиштиргичнинг халкани илиб олиши.
Моки устки игна ипини илиб олиб, уни кенгайтириб, уз атрофидан 
айлантириб остки ип билан чалиштириш учуй хизмат килади. Моки 
курилмаси (9-расм), 1-найча. 2-найча копкоги. 3-моки уки, 4-найча 
ушлагич ва 5-моки илмогларидан тузилган. Моки бахяси хосил булиш 
жараёнида моки илмоги игна - 6 энг пастки х,олатидан кутарилиши 
пайтида хосил булган ипнинг халкасини илиб олиб, уни кенгайтириб 
найча ушлагич - 4 атрофидан айлантиради. Моки ташки диаметри 
буйлаб айлантирилган игна ипи моки ипи билан чалишади ва бахя 
хосил булади.
35


8-расм. Яширин занжирсимон бахя хосил булиш жараёни: а, б - игнанинг 
газлама устки кием и га саичилиш нукталари.
9-раем. Моки бахя хосил булиш жараёни: 1-найча, 2-найча копкоги, 3- 
моки уки, 4-найча ушлагич, 5-моки илмоги, 6-игна, 7-тепки, 8-газлама.
Тикув машиналарида найчадаги ипнинг узунлигига караб нор- 
мал ва катта хджмли мокилар кулланилади. Тикув машинасини 
лойихалаш ва такомиллаштириш жараёнида, унинг стабиль ишлаши 
ва умрбокийлигини таъминлаш, асосан, мокиларни тугри танлаигга 
боглик булади.
3 6


Тикилаётган кийимдаги бахякатор куриниши хам моки танлани- 
шига боглик.
/Г 
Яширин занжирсимон бахя хосил булишида ёйсимон куринишда- 
ги игна -1, игна пластина -3 тагидаги бурттиргич -2 катнашади. Ёйси­
мон игна -1 газлама -4 катламининг ярим калинлигига санчилади. Бу 
жараён игнанинг 
а, b ёйсимон траекторияси буйича харакати оркали 
таъминланади (8-расм).
10-расм. Чалиштиргич ёрдамида бахя хосил булиши: 1-чалиштиргич, 
2-игна, 3-чалиширгич иии, 4-игна ипи, 5-газлама.
Занжирсимон бахяли тикув машиналарида моки функциясини 
чалиштиргич бажаради. Иш жараёнида чалиштиргич -1 игна -2 ипи 
-3 халкасини илиб олиб, унга узининг ипини 
утказиб, 
у Ни игнанинг 
газламага кейинги санчилишига тайёрлайди (10-расм) ва х,алкага 
халкани утказиш билан бахя хосил булади.
Харакат йуналиши буйича унг ва чап чалиштиргичлар мавжуд. Ча- 
лиштиргичнинг тсбраниш ва айланиш уки горизонтал х,амда вертикал 
булади. Газламалар чеккасини 3 ипли йурмаб тикувчи машиналарида 
бахя х,осил булишида игна билан иккита устки ва остки чалиштир­
гичлар катнашади. Бир ипли йурмалаш бахяси игна билан иккита 
кенгайтиргич иштирокида олинади. Тишли рейка газламани бир бахя 
узунликка суриш вазифасини бажаради. Газламани суриш механизми 
бахякатор йириклигини созлаш, газлама сурилиш йуналишини узгар-
3 7


тириш курилмаларидан тузилган. Газлама сурилиши тишли рейка ва 
тспки иштирокида амалга оширилади. Баъзи тику в машиналарида 
газлама сурилиш жараёнида икки, уч, турттадан иборат ишчи орган- 
лари катнашади (11-расм).Трикотаж махсулотларини тикишда икки 
тишли рейкали дифференциал механизм кулланилади. Бунда игна -2 
(11-расм, а) юкориги холатини эгаллашда устки ва остки материаллар 
-4 ва 5 тепки -1 нинг остки урнатилган тишли рейка -3 хамда остки 
рейка -6 ёрдамида сурилади. Баъзи холларда материал билан тепки 
-1 ва тишли рейка -6 орасида ишкаланиш коэффициента хар хил бу- 
лиши натижасида газламанинг устки -4 ва остки -5 катламларининг 
бир-бирига нибатан силжиши содир булади. Бу хол материалга нис- 
батан ипнинг калинлиги т^л^и танланмаганидан келиб чикиши мум- 
кин (11-расм, б). Ана шундай силжишларни бартараф этиш максадида 
игна -2 га хам машина платформасига нисбатан огма харакат берилган. 
Газлама катламлари силжишларини йукотиш учун устки ва остки 
тишли рейкалар кулланилган гикув машиналари хам мавжуд. Чарм 
махсулотларини ва зич матсриалларни тикувчи машиналарга сурилиш 
жараёни роликлар ва тишли рейка иштирокида таъминланади.
11-расм. Бахя узунлиги йуналиши буйича буйлама тебранма 
харакатланувчан игна ва тишли рейка иштирокида газлама сурилиши.
1 - тепки, 2 - игна, 3 - тепки асоси, 4 - устки материал, 5 - остки материал,
6 - тишли рейка.
3 8


Бу холат материалга нисбатан ипнинг к,алинлиги ту три танлан- 
маганидан кслиб чикдши мумкин. Газлама катламлари силжишларини 
йукотиш учун устки ва остки тишли рейкалар кулланилган тикув 
машиналари хам мавжуд. Терн махсулотларини ва зич материаллар- 
ни тикувчи машиналарда сурилиш жараёни роликлар ва тишли рейка 
ишгирокида таъминланади.
Тишли рейка эллипссимон траектория буйича харакатланади. 
Ип тортгич игнанинг пастки холати харакатида, моки атрофида ай- 
лантирилишида сарф буладиган ипни узатиш ва бахяни таранглаш 
учун хизмат килади. Занжирсимон чок билан тикувчи машиналарда 
ип тортгич функдиясини ип узатгич бажаради. Ип тортгичлар куп 
холларда мураккаб харакатланувчи ричаг куринишида тайёрланади. 
tin тортгич уз функдиясини игна ва моки ишлари билан хамкорликда 
бажаради. Тикув машиналарида хар хил куринишдаги ип тортгич 
конструкциялари кулланилгаы. Ип узатиш системасига хар хил турда- 
ги ипни таранглаш курилмасисиз сифатли чок олиб булмайди. Моки 
бахяли тикув машиналарида найча допдогида пружинали таранглаш 
курил мае и урнатилган. Ипнинг тарангланиши винт ёрдамида пружи- 
нани сикилиши натижасида таъминланади. Бахякатор сифати устки 
ва остки ипларнинг таранглик даражасига боглик булади.
12-расм. Таксимлагичнинг устки ипни илиб олиш жараёни. 1-игналар, 
2-ус гки ип, 3-таксимлагич
Тадсимлагич куп игнали тикув машиналарида устки ипларни 
таксимлаш вазифасини бажаради. Тадсимлагич куп холларда бир, 
икки ва куп ипли занжирсимон чокли куп чизикли бахякаторлар урта-
3 9


сидаги битта ипни таксимлаш вазифасини бажаради. Ипни таксимлаш 
чок тартибини, к5финиши ва хоссасини узгартиради.
Занжирсимон бахякаторлар орасидаги ипни таксимлаш жарасни 
12-расмда курсатилган.
Таксимлагич -3 бахя узунлигига кундаланг тебранма харакатланиб, 
узининг ипи -2ни игналар -1 орасидан утказади. Бу холда турли ранг- 
даги иплар ишлатилганда чиройли бахякатор х,осил килиш мумкин.
М
у н о з а р а
 
у ч у й
 
с а в о л л а р
1. Бахя уносил булиш жараёнида кайси ишчи органлар иштирок 
этади?
2. Тугри ва ёйсимон игналарнинг бахя хосил булиш жараёнидаги 
уолатларини тушунт иринг.
3. Битта бахя хосил булишда игна ва м окинингузаро уаморликдаги 
уаракатыни тушунт иринг.
4. Моки курилмаси цайси элементлардан тузилган?
5. Занж ирсимон бахя уосил булишида кайси ишчи органлар ишти­
р ок этади?
6. Тишли рейка цайси вазифани бажаради?

Download 22,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish