Buyum materiali va konstruksiyasi haqida ma'lumot

Chokli payvandlash mashinalarining texnik tavsifi

Paramtrlari	Bir fazali mashinalar				O‘zgarmas tok mashinalari
	МШ–100	МШ–1601	МШ–2001	МШ–3201	МШ–1601	МШ–6301	МШ–8001
Nominal tok kuchi, кА: payvandlash toki uzoq muddatli ikkilamchi tok	10 7
Nominal quvvat, кVА	31
Ikkilamchi kuchlanishini rostlash chegaralari, V	1,7–3,5
Transformatsiya koeffitsientini rostlash bosqichlari soni	8
Elektrodlar qulochi, mm	400
Eng katta siqish kuchi, N	2450
Elektrodning umumiy yurishi (ish yurishi + qo‘shimcha yurish), mm	2
Roliklar uzluksiz aylanganda payvandlash tezligi, m/min	1–5
Roliklar qadamli aylanishda ish sur’atini rostlash chegaralari, minutiga payvandlash	–
Payvandlanadigan materiallar qalinliklari diapazoni, mm: Kam uglerodli po‘latlar Korroziyabardosh va issiqqa chidamli po‘latlar hamda titan qotishmalar	0,5–1,2 –
Gabarit o‘lchamlari, mm: Balandligi Eni Uzunligi	1405 510 1270
Og‘irligi, kg	526

Yuqorigi rolik pnevmoyuritma (10) li siqish mexanizmidan polzun (9) bilan birga harkatlanadi. Payvandlash konturining tok keltiruvchi va elektr kuch qismlari (konsollar, kronshteyn (5) va b.) nuqtali payvandlash mashinasidagidan boshqacha ishlangan. Tashqaridan sovitish bilan payvandlashda suvni to'kish uchun tog'ora (4) dan foydalaniladi. Zamonaviy chokli payvandlash mashinalarida gardishlarning ko'ndalang va bo'ylama choklarini payvandlash uchun yuqorigi va pastki roliklarni osongina sozlash nazarda tutilga

dan foydalaniladi. Zamonaviy chokli payvandlash mashinalarida gardishlarning ko‘ndalang va bo‘ylama choklarini payvandlash uchun yuqorigi va pastki roliklarni osongina sozlash nazarda tutilgan.
Ammo faqat kundalang yoki bo‘ylama choklar payvandlashga mo‘ljallangan mashinalar ham ishlab chiqariladi. МШ-3201 bir fazali uzgaruvchan tok mashinalar va tok ikilamchi konturida tutjrilanadigan МШВ-1202, МШВ-1601, МШВ-4002, МШВ-8001, МШВ-12001 mashinalari eng ko‘p qoMlaniladi.
Uchma-uch payvandlash mashinasi quyidagi asosiy uzel va apparatlardan tashkil topadi (I5.4-rasm): stanina (8), qo‘zgalmas (11) va harakatlanuvchi (4) plitalar (7), harakatlanuvchi plita suriladigan yo‘naltiruvchilar (6), uzatish yuritmasi (5), qisuvchi (1), (2) hamda tirak qurilmalar. Stanina ichiga bosqichlarni almashlab ulagichi bulgan payvandlash transformatori (9) o‘rnatilagn. Transformator ikkilamchi kontur (10) vositasida mashina jagMari (3) bilan bog‘langan. Bu jaguar mashinaning plitalari va qisuvchi kurilmalarga o‘rnatilgan. Mashina korpusi ichiga payvandlash transformatorini ulash va mashina ishini boshkarish uchun apparatlar (7) joylangan.
Uchma-uch payvandlash mashinalari ushbu guruxlarga ajratish mumkin:

1. 
   MC-3, MC-301, MC-5001, MCC-1601, MCC-2501 - asosan, poMatlar va rangli metallardan ishlangan har xil diametrli sillarni qarshilik bilan payvandlash uchun kichik quvvatli avtomat mashinalar;
   
2. 
   MCP-25, MCP-50, MCP-75, MCP-100, MC-801, MC-1202, MC-1602, MCO-0802 - uzluksiz eritib, qizdirgan holda eritib va qarshilik bilan payvandlash uchun richagli uzatish mexanizmi bo‘lgan o‘rtacha quvvatli avtomat mashinalari;
   

6 Chokli kontaktli payvandlash
Chokli payvandlash bir-birni berkitib turuvchi nuqtalar qatorini hosil qilish yo'li bilan zich birikma (chok) olish usulidir. Bunda aylanuvchi disksimon elektrodlar - roliklar yordamida tok keltiriladi va detallar siljitiladi. Nuqtali payvandlashda bo'lgani kabi detallar ustma-ust yig'iladi va payvandlash tokining qisqa muddatli impulslari bilan qizdiriladi. Nuqtalarning bir-birini berkitib turishiga tok impulslari o'rtasidagi to'xtam (pauza)ni va roliklarning aylanish tezligini tegishlicha tanlash orqali erishiladi.


Kontaktli choqli payvandlash sxemasi:
1 - payvandalanayotgan detallar; 2 - roliklar; 3 - transformator; 4 - o'zak.
Chokli payvandlashning uzlukli, uzluksiz va qadam-baqadam turlari bo'ladi.
Roliklar yordamida uzluksiz payvandlashda payvand-lanayotgan detallar o'zgarmas tezlikda uzluksiz harakatlanadi. Bunda payvandlash toki uzluksiz ulangan bo'ladi.
Roliklar yordamida uzlukli payvandlashda qisqa muddatli tok impulslari (t,) to'xtamlar (t_T) navbatlashib keladi va detallar uzluksiz harakatlanadi.
Roliklar yordamida qadam-baqadam payvandlashda payvandlash toki ulangan paytda roliklar vaqtincha to'xtaydi - detallar
harakatlanmaydi, bu esa roliklarniig yeyilishini, qoldiq, zo'riqishlarni va darzlar hamda kavakarlar paydo bo'lishiga moyillikni kamaytirish imkonini yaratadi.
Chokli payvandlashda detallar ko'pincha ustma-ust yig'iladi va payvandlanadi. Ammo ayrim hollarda chokli uchma-uch payvandlashdan ham foydalaniladi, bu hoi birikmalarning siklik mustahamligi yuqorirok bo'lishini ta'minlaydi. Bunda payvalanayotgan detallar to'laroq, erishi uchun folgadan yasalgan ustqo'ymalardan foydalaniladi.
ko‘tarilishigi, binobarin, massa ko‘chish faollashuvi hamda yuzaning yorilishiga olib keladi.
Elektrod va roliklarning chidamliligi ulaming asosiy sifat ko‘rsatkichi bo'lib, pirovardida ikki omil: ma’liim miqdorda nuqtalar payvandlanganda Л» Я_е, Tuning o‘zgarmasligi joiz chegaralarda saqlanish muddati va ish yuzasining tozaligi joiz chegaralaming saqlanish muddati bilan tavsiflanadi.
Eletkrod va roliklarning chidamliligi d_t, f_r 20% gacha kattalashganda nuktalar soni /7_kl- va chokning uzunligi /_kr bilan baholanadi.
Ish yuzasini kritik o‘lchamlari andozalar bilan aniqlanadi.
Elektrodlaming chidamliligi ko'pgina omillar: elektrod qotishmalariga, elektrod-detal tegish joyidagi haroratga va sovitish tizimiga, payvandlash rejimi, payvandlanadigan metallaming xossalariga, elektrodlarni tayyorlash hamda ishlatish usuliga bogUiq.
Elektrodlar chidamliligini oshirishning muhim sharti elektrod-detal tegish joyidagi haroratni pasaytirishdan iborat. Bu harorat payvandlash jarayonida tez o‘zgarib, tok impulsining oxirida eng katta (maksimal) qiymatga (F_max) yetadi, to‘xtam vaqtida esa r_min gacha pasayadi. Payvandlash jarayonida bu haroratlar asta-sekin, to issiqliq muvozanatiga yetgunga qadar ko‘tarib boradi. Eng yuqori haroratlar eng xavflidir. Ularni elektrodlarni ichki, aralish va tashqi usullarda sovitish orqali pasaytirishga harakat qilinadi
Elektrod va roliklarning materiallari yuqori darajada issiqliq hamda elektr o‘tkazuvchan bo‘lmog‘i darkor (elektrod-detal tegish joyidagi harorat pasayishi, elektr quvvati sarfi kamayishi va detallar parron erishining oldi olinishi uchun). Ularning issiqqa chidamliligi, qattiqligi va qayta kristallanish harorati nisbatan yuqori (materiallaming mustahkamligi va ish yuzasining ezilish jarayoni sekinlashishi uchun), shunigdek massa ko‘chishga moyilligi kam boMishi (ish yuzasining ifloslanishga chidamliligi oshirish uchun) kerak.
Konstruksion metallar ichida elektr oTkazuvchanligi eng yuqori boTgan miss deyarli barcha elektrod qotishmalari uchun asos vazifasini о Чау di. Ammo afsuski, misning issiqqa chidamliligi, qattiqligi uncha yuqori emas va qayta kristallanish harorati past. Bu xossalarni turli usullar bilan: parchinlash, legirlangan holda qattiq eritma hosil qilib ortiqcha faza dispers zarralarini о4a t o‘yingan qattiq eritmadan ajratib olib, donalar chegaralarida qiyin eriydigan sinch yuzaga keltirib, misni ichkaridan oksidlab oshirishga to‘g‘ri keladi.
Sovuq holatdagi deformatsiyadan yuzaga keluvchi effekt faqat (0,3- 0,5)T_erish haroratgacha, misni legirlash tufayli mustah-kamlanish esa (0,4-0,6)7^ gacha saqlanib turadi.
Legirlash uchu asosan Cd, Cr, Ag, Co, Ni ishlatiladi. Qayta kristallanish (rekristallizatsiya) harorati va qattiqliq oz-ozdan Ti, Be, Zr, Al, B, Si qo‘shimcha ravishda oshiriladi. Legirlovchi elementlar miqdori oshirishi bilan misning elektr va issiqlik oTkazuvchanligi kamayadi. Shu sababli legirlovchi elementalarning umumiy miqdori odatda 2% dan oshmay
2 - jadval