Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

10- tajriba. Metanning olinishi va uning xossalari 

Reaktiv  va  materiallar:  Sirka  kislotaning  natriyli  tuzi,  natron  ohak,  xlorid 

kislota  (1:1),  kerosin,  benzin,  bromli  suv,  kaliy  permanganat  eritmasi,  quruq 

probirka, shtativ, chinni kosacha. 

Quruq probirkaga uning 2/3 hajmigacha (2-3 g) natriy atsetat bilan natron 

ohak  (1:2  og’irlik  nisbatda)  aralashmasidan  solib,  probirkani  shtativ  qisqichiga  

qiyalatib  o’rnating  (7-rasm).  Probirkaning  og’zini  gaz  o’tkazgich  nayi  bor  tiqin 

bilan berkiting. 

Ikkita  probirkaning  birinchisiga  bromli  suv,  ikkinchisiga  1  %  li  kaliy 

permanganat eritmasi soling va shtativga o’rnating. So’ngra aralashmali probirkani 

qizdiring, bunda quyidagi sxema bo’yicha metan ajralib chiqadi: 

CH

3

COONa + NaOH 





o

t

 CH

4

↑ + Na

2

CO

3

 

 

---

 

19 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7-rasm. Etilen olish uchun ishlatiladigan asbob. 

 

Uning bir necha xossalari quyidagi reaksiyalar yordamida o’rganiladi. 

a) ajralib chiqayotgan metanni bromli suv solingan probirkaga yo’naltiring. 

Eritmaning och qo’ng’ir rangi (sariq) o’zgarmaydi. 

b)  gaz  o’tkazuvchi  nay  uchini  kaliy  permanganat  eritmasi  bo’lgan 

probirkaga  tushiring,  bunda  ham  eritmaning  rangi  o’zgarmaydi.  Demak  metan 

to’yingan  uglevodorod:  brom  birikmaydi,  kaliy  permanganat  ta`sirida 

oksidlanmaydi. 

v)  qizdirishni  to’xtatmasdan,  ajralib  chiqayotgan  gazni  yoqing.  Metan 

ko’kimtir alanga hosil qilib yonadi.  

O

H

CO

О

СН

yonish

2

2

2

4

2

2





 



