Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

2.2. Statistik kuzatish shakllari 
Mamlakatimizda statistik kuzatish ikki shaklda:  

  statistik hisobotni taqdim etish; 

  maxsus  uyushtirilgan  statistik  tekshirishlarni  amalga  oshirish 
yo`li bilan tashkil etiladi (6-chizma).  
 
 
 
 
 
 
 
6-chizma. Statistik kuzatish shakllari 
Statistik  hisobot  deyilganda  Makroiqtisodiyot  va  statistika  vazirligi  yoki 
uning  mahalliy  tashkilotlari  hamda  Moliya  vazirligi  tomonidan  tasdiqlangan, 
tegishli  ko`rsatkichlarga  ega  bo`lgan,  mustaqil  balansda  turuvchi  barcha 
korxona,  muassasa va  tashkilotlar  tomonidan  belgilangan  muddatlarda  qonuniy 
Statistik kuzatishning tashkiliy masalalari 
 
Kuza-
tish 
organi  
  
Kuzatish 
vaqti va 
muddati
 
Kuza-
tish 
joyi 
 
Kadrlarni 
tanlash 
va 
o’qitish  
Kuzatish varaqa-
larini ko`payti-
rish va joylarga 
jo`natish
 
Statistik kuzatish shakllari 
Statistik hisobot 
 
Maxsus uyushtirilgan 
statistik kuzatishlar
 

---

 
16 
tartibda  uyushtiriluvchi,  statistika  va  yuqori  tashkilotlarga  yuborilib  turiladigan 
hisobot shakllari tushuniladi.  
Hisobot statistik kuzatishning asosiy shakli bo`lib, u barcha korxonalar va 
tashkilotlar  faoliyati  haqidagi  boshlang’ich  haqqoniy  ma`lumotlarni  keng 
dasturda  muttasil  olib  turish  imkoniyatini  yaratadi.  Buxgalteriya  va  operativ-
texnika  hisobi  hujjatlarida  qayd  etilgan  boshlang’ich  hisob-kitob  yozuvlari 
hisobot uchun ma`lumotlar manbai hisoblanadi.  
Hisobot  buxgalteriya  hisoboti  va  statistik  hisobotlarga  bo`linadi. 
Buxgalteriya  hisoboti  buxgalteriya  balansi  va  schetlaridagi  ma`lumotlarni 
sharhlash va batafsil tekshirish uchun xizmat qiladi.  
Statistik  hisobotning  asosiy  vazifasi  xalq  xo`jaligini  rivojlantirish 
bo`yicha ko`zlangan rejalarning bajarilishi ustidan nazorat olib borishdir. Har bir 
statistik hisobotda quyidagi uch turdagi ma`lumotlar keltiriladi:  

  joriy davrda haqiqatda erishilgan ko`rsatkichlar; 

  joriy davr rejalarida ko`zlangan topshiriqlar; 

  o`tgan (bazis) davrda haqiqatda erishilgan ko`rsatkichlar. 
Har bir hisobot shakli quyidagi rekvizitlarni (unsurlarni) o`z ichiga oladi: 

  hisobotning nomi va raqami; 

  tasdiqlangan vaqti; 

  taqdim etiladigan manzili; 

  qaysi davr uchun tuzilayotganligi va qachon yuborilishi lozimligi; 

  hisobotni yuborayotgan tashkilotning manzili; 

  hisobot ma`lumotlari yoziladigan jadval maketi; 

  o`lchov birliklari; 

  korxona rahbarlarining imzosi va muhr bosilgan vaqt. 
Bunday  hisobotni  har  bir  korxona,  muassasa  va  tashkilot  belgilangan 
muddatda  tzib,  statistika  tashkilotlariga  topshirishga  majburdirlar.  Bu  tartibga 
rioya qilmaslik hisobot intizomini buzish demakdir.