Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

 
13.4. Ish vaqti balansi 
Ish vaqtidan foydalanish darajasini tahlili ish vaqti balansi asosida amalga 
oshiriladi.  Ular  kishi-kunlari  va  kishi-soatlarida  tuzilib,  ikki  qismdan  iborat 
bo`ladi: chap qismida «ish vaqtidan foydalanish» ko`rsatiladi. 
Chap qismi quyidagilardan tashkil topadi: 
1)  kalendar vaqt fondi; 

---

 
134 
2)  bayram va dam olish kunlari; 
3)  tabel vaqt fondi; 
4)  navbatdagi mexnat tatillari; 
5)  maksimal imkoniyatli ish vaqti fondi. 
Ish  vaqti  resurslarini  kishi-soatlarida  ifodalash  uchun,  ko`rsatkichlarni 
belgilangan ish vaqti uzunligiga ko`paytiriladi. 
«Ish  vaqtidan  foydalanish»  qidalanish"n  ,  ko`rsatkichlarni  belgilangan 
ishAmalda  ishlangan  ish  vaqti  fondi  –  belgilangan  rejim  asosida  ishlangan 
vaqtni  ifodalaydi.  Odatdan  tashqari  ishlangan  vaqt  (bayram  va  dam  olish 
kunlari, smenadan tashqari ishlangan)lar balansdan tashqarida ko`rsatiladi. 
Uzrli sabablar bilan yo`qotishlarga quyidagilar kiradi: 
- 
betobligi sababli, yoki betob bolalarni boqish; 
- 
o`quv  ta’tillari  (sirtqi  talabalar  uchun,  korxona  tomonidan  yuborilgan 
o`qish va malaka oshirishlar va h.k.); 
- 
qonun  bilan  belgilangan  ishga  kelmasliklar  (davlat  topshiriqlarini 
bajarish, masalan, voenkomatga yoki sudga chaqirilishi). 
Ish vaqtini yo`qotuvlariga quyidagilar kiradi: 
- 
kun bo`yi to`xtab turishlar; 
- 
kechikib kelishlar, vaqtli ketishlar; 
- 
rahbariyat ruxsati bilan ishga kelmaslik; 
- 
yalpi ishga kelmaslik (ish tashlashlar va h.k.) 
Balansning  o`ng  qismi  yuqorida  keltirilgan  uch  bo`limning  yi¼indisidan 
tashkil  topadi  va  kishi-kunlar  va  kishi-soatlarda  ifodalangan  maksimal 
imkoniyatli ish vaqti fondini bildiradi. 
Masalan,  avvalgi  misolda  keltirilganlarni  quyidagi  ma’lumotlar  bilan 
to`ldiramiz: Aprel oyida ishga kelmasliklar (kishi-kunlarida): betobligi sababli – 
56,  o`qish  tatillari  –  20,  progullar-4,  rahbariyat  ruxsati  bilan  –  12,  qonun 
bo`yicha ishga kelmaslik – 60. 
Ish vaqti balansini tuzamiz (kishi-kunlarida). 
Ish vaqti resurslari 
Ish vaqtidan foydalanish 
1. Kalendar fondi - 9100 
2.  Bayram  va  dam  olish  kunlari  – 
2400 
3. Tabel fondi – 6700 
4.  Navbatdagi  mehnat  ta’tillari  – 
4800 
5.  Maksimal  imkoniyatli  ish  vaqti 
fondi – 6220  
1. Amalda ishlangan vaqt – 5868 
2.  Uzurli  sabablar  bilan  ish  vaqtini 
yo`qotish – 136 
shu jumladan: 
betobligi sababli – 56 
o`qish vaqti sababli – 20 
qonun bo`yicha – 60 
3. Ish vaqtini yo`qotish – 216 
shu jumladan: 
kun bo`yi to`xtab turishlar – 200 
progullar – 4 
rahbariyat ruxsati bilan – 12 
4.  Maksimal  imkoniyatli  ish  vaqti  fondi 
– 6220 (5868+136+216)