Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «tarmoq mashina va jihozlari»

Tikuv mashinalari ishchi organlarining kinematik parametrlarini hisoblash.

Moki baxyasi hosil bo’lishida igna , ip va materialnnig o’zaro bog`liqligi. Moki baxyaqator yuritib tikuvchi mashinalarida igna, moki va ip tortgich ishtirokida baxya hosil qilinadi. Ignaning ilgarilanma-qaytma harakatidagi holatini ko’rib chiqamiz. Igna materialga sanchilishi jarayonida ustki ip igna ko’ziga yuqoridan, pastdan burchakda joylashgan bo’ladi (37- rasm, a). Igna gazlamaga sanchilib pastga tomon harakatini davom ettiradi (37 -rasm, b). Ignaning ushbu holatida ustki ip baxyaqator chizig`iga va igna ko’zi o’qiga nisbatan bo’ylama joylashgan bo’ladi (37-rasm, v). Ba’zi tikuv mashinalarida ignaning materialga sanchilib o’tishi dvrida ip igna ko’zi va baxyaqator chizig`iga nisbatan ko’ndalang ham joylashadi. Bu holatda baxyaning ustki asosi ignani egadi va baxyaqator chizig`iga nisbatan
r₀ burchak hosil qiladi va u quyidagi formuladan aniqlanadi:
bu erda: I, - igna ko’zi balandligi; dp - ip diametri;
K₃- igna qisqa ariqchasi chuqurligi; 1; - baxya qadami.
Igna eng ostki holatidan 1,5-2 mm ko’tarilganda ustki halqa hosil bo’ladi va uni moki uchi ilib olib o’z atrofidan aylantira boshlaydi. Igna o’zining yuqorigi harakatini davom etgiradi, ip esa burchakka egiladi (37-rasm, d). Igna yuqorigi holatini egallaganda ip tortgich halqani tortadi va hosil bo’lgan baxyani taranglaydi (37-rasm, e). Tishli reyka esa materialni bir baxya uzunligiga suradi.
Sifatli baxyaqator hosil qilishda tikiladigan materialga muvofiq, ignani to’g`ri tanlash muhim ahamiyatga ega. Igna materialga zarar etkazmasdan sanchilishi lozim.
Bu talab bajarilishi uchun material iplari va igna nomerlari to’g`ri tanlanishi kerak. Igna sterjeni ko’ndalang kesimi material iplari halqalari orasidan oraliqqa to’g`ri kelishi kerak. Trikotaj materiallari uchun ignaning ko’ndalang kesimi yuzasi Si quyidagicha topiladi:

bu erda: S_r - trikotaj materialning tortilgan holatda mm dagi halqa yuzi; ,

S_n - halqadagi ip yuzasi;
K - tortilgan halqa va igaa ko’ndalang kesimi orasidagi bog`liqlik koeffistienti.

50
bu erda: A = — - halqa qadami;

R₂
50
V = — - halqalar qatori balandligi; R₂

R₂ - 50 mm gorizontal bo’yicha trikotaj zichligi; R_v - 50 mm vertikal bo’yicha trikotaj zichligi;

1 - halqa uzunligi.
Igna ko’ndalang kesim yuzasiga qarab igna nomeri tanlanadi.

34. 
    rasm. Moki baxyasi hosil bo’lishida igna, ip va materialning joylashishi.