Buxoro oziq ovqat va yengil sanoat texnologiya instituti

10.2. Korxona xavfsizligini ta`minlashni tashkil qilish va boshqarish. 

 

Xavfsizlik  hodisalarning  oldini  olish  va  ogohlantirish  chorasi  sifatida,  har  bir  alohida 

holatdagi  aniq  harakat  bo`lib,  korxona  xarakteri,  uning  joylashuvi,  ahamiyati    va  hokazolarga 

bog’liq  bo`ladi.  Mazkur  jarayonda  xavfsizlik  tizimining  o`zini  belgilash  muhim  ahamiyat  kasb 

etadi.  Uning  rahbari  xavfsizlik  kontseptsiyasini  ishlab  chiqarishning  muayyan  sharoitlariga 

nisbatan ishlab chiqishda shaxsan ishtirok etishi zarur. 

Xavfsizlik  kontseptsiyasi  birinchidan,  korxonaning  maqsad  va  vazifalariga  zid 

kelmasligi,  ikkinchidan,  korxona  xavfsizligiga  bevosita  va  bilvosita  ta`sir  ko`rsatishi  mumkin 

bo`lgan tashqi muhit ta`sirini inobatga olishi zarur. Bu ta`sirni quyidagi chizma ko`rinishida aks 

ettirish mumkin (12.1-chizma): 

Shu  bilan  bir  vaqtda  korxona  o`z  faoliyatining  muhim  yo`nalishlari  xavfsizligini 

ta`minlash  uchun  muayyan  chora-tadbirlarni  amalga  oshirishi  kerak  va  buning  uchun  avvalo, 

mos keluvchi qo`riqlash tartibini yaratish lozim. Mamlakatimiz va xorij amaliyoti tajribasi bunda 

quyidagi faoliyat turlarini ajratib ko`rsatadi: 

1.  Bino  va  inshootlar,  aloqa  tarmog’i  qurilma  va  uskunalarini  qo`riqlash  tartibini 

ta`minlash. 

2.  Tezkor  xavfsizlik  –  maxfiy  axborotlarga  bo`lgan  vakolatni  boshqarish,  kelib-

ketuvchilar,  transport  va  yuk  tashishni  nazorat  qilish,  qoidabuzarlik  holatlarini  tekshirish, 

axborot xavfsizligini ta`minlash. 

3. Xavfsizlikni ta`minlash bo`yicha ma`muriy faoliyat - personalni tayyorlash va o`qitish, 

inspektsiya, taftish va nazorat, muammoli vaziyatlarning oldini olish, istiqbolli chora-tadbirlarni 

ishlab chiqish. 

4. Moddiy boyliklarni himoya qilish va tabiiy ofatlar bilan kurash - yong’inlarning oldini 

olish, yong’in xavfsizligi va ogohlantirish qurilmalari holatini kuzatib borish va hokazolar. 

Korxonalar  rahbarlari  mehnat  jamoalarini  doimiy  ravishda  xavfsizlikni  ta`minlash 

natijalari to`g’risida xabardor etishlari lozim. Faqat zarur hollardagina xavfsizlik chora-tadbirlari 

maxfiy bo`lishi mumkin. Xavfsizlik chora-tadbirlarining maxfiyligi korxona bo`limlarini zaruriy 

---

 

84 

qoidalarni qo`llash va ularga amal qilishini nazorat qilishni maxsus tashkil etishni ko`zda tutadi. 

Hozirgi  jamiyatning  axborotlashtirish  va  elektronlashtirish  sharoitlarida  korxonalarning 

xavfsizligini  ta`minlash  uchun  doimiy  ravishda  faoliyat  ko`rsatuvchi,  tijorat  faoliyatining 

xavfsizligini ta`minlashning barcha  shakl  va usullarini qamrab oluvchi tizim amal qilishi  lozim. 

Shu  sababli  xavfsizlik  xizmati  marketing  va  menedjment  xizmati,  valyuta,  kredit  va  huquqiy 

bo`limlar  kabi  iqtisodiy  bo`linmalar  bilan  chambarchas  bog’liqlikda  ishlab,  iqtisodiy 

xavfsizlikka ko`proq yondashgan holda ularning foliyatini to`ldirishi zarur.