Buxoro muxandislik texnologiya instituni



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/76
Sana21.08.2021
Hajmi2,13 Mb.
#152847
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   76
Bog'liq
ai-80 avtomobil benzinini ekologik tavsifini evrostandart talablarigacha yaxshilashni tadqiq qilish

3.9-rasm.  N-alkanlar 
  H
s
  ning  molekuladagi  uglerod  atomlari  soniga 
bog`liqligi 
       
  H
s
  –  C
n
  to`g`ri  chiziqlarning  molekuladagi  uglerod  atomlari  soni  o`qiga 
nisbatan  qiyshayish  Kovach  indeksi  qiymatlari  bilan  bog`liq  (108).  Sorbatlar 
erishining  erkin  mol  energiyasi 
 J  sorbatlarning  qo`zg`almas  suyuq  faza  bilan 
molekulalararo  o`zaro  ta`sirlashishni  xarakterlaydi.  Barcha  hollarda 
  J  manfiy 
qiymatga  ega  bu  erish  jarayonining  ekzotermik  xarakterga  ega  ekanligini 


95 
 
ko`rsatadi.  Katta  molekulyar  massaga  ega  bo`lgan  uglevodorodlar 
 J  ning  katta 
qiymatlariga  ega.  Bitta  uglerod  atomiga  to`g`ri  keladigan 
  J  ikrementining 
o`rtacha qiymatlari n-alkanlar uchun 0.21kDj/gr uglerod atomini tashkil qiladi, bu 
qo`zg`almas  faza  va  sorbatlar  orasida  dispersion  o`zaro  ta`sirlashishni  borligidan 
dalolat  beradi.  Tajriba  harorati  oshishi  bilan  o`zaro  ta`sirlashishning 
molekulalararo kuchlari susayadi va tegishli ravishda 
 J qiymatlari kamayadi. 
       Barcha  o`rganilgan  uglevodorodlarning  erishida 
 S  entropiya  o`zgarishining 
manfiy 
qiymatlari 
sorbet 
molekulalari 
tartibsiz 
joylashgan 
va 
katta 
harakatchanlikka ega bo`lgan gazli fazadan ancha tartibli strukturali suyuq fazaga 
o`tishi bilan bog`liq.  
       n-alkanlar  qatorida  molekula  zanjirining  CH
2
  guruhga  uzunlashuvi  egri  erish 
entropiyasini  1.58  kDj/mol∙K  (383  K)  ga  pasaytiradi.  Haroratning  oshishi 
sorbatning  qo`zg`almas  faza  bilan  o`zaro  ta`sirining  susayishiga  va  tegishli 
ravishda entropiyasining oshishiga olib keladi. 
       Sorbet  molekulalarini qo`zg`almas  suyuq  faza  muhitiga  tushganda toza holda 
mumkin  bo`lgan  imkoniyatlarga  nisbatan  erkin  erkin  aylanishning  tormozlanishi 
sodir  bo`ladi.  N-oktan  odatdagi  holda  qayta  aylanish  erkinligiga  ega,  SE-52 
muhitiga tushganda oktan molekulasida erkin aylanish n-oktanga nisbatan n-alkan 
molekulasining  bitta  uglerod  atomiga  oshish  aylanish  entropiyasini  5.5  entropiya 
birligiga  kamaytiradi.  Kolonka  haroratini  oshirish  molekulalarning  erkin  aylanish 
qobiliyatini  oshiradi,  molekula  qancha  katta  bo`lsa,  shuncha  bu  qobiliyat  katta 
bo`ladi.  
       Yqorida  keltirilgan 
  H
s
  va  n-parafin  uglevodorodlar  erishining  boshqa 
termodinamik  parametrlari  asosida  shunday  xulosaga  kelish  muminki  inert  gaz 
bilan  puflash  yordamida  amalga  oshiriladigan  qo`zg`almas  suyuq  fazada 
sorbatlarni desorbsiyalash jarayonida SE-52 / xromatondan birinchi navbatda past 
molekulali  n-alkanlar  so`ngra,  yuqori  molekulalilar  chiqadi,  semak,  gomologik 
qatorda  boshida  molekulasida  kamroq  uglerod  atomlarini  saqlagan  sorbatlar 
desorbsiyalanadi.  Bu  n-alkanlar:  geksan,  geptan,  oktanlar  aralashmasini  tajribada 


96 
 
ajratganda  amalda  tasdiqlanadi,  tahlil  qilinayotgan  moddalarning  chiqish  tartibi 
ularning termodinamik parametrlariga to`g`ri keladi (3.10-rasm). 
 
3.10-rasm n-parafin uglevodorodlar polifazali sorbent 5% li SE-52 xromoton N-
AW-DMCS da ajratish xromotogrammasi. 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish