Buxoro muxandislik texnologiya instituni

3.3.2 n-Parafin uglevodorodlar 
       Sistema:  n-parafin uglevodorodlar  – polifazali sorbent  (5%  SE-52 –xromaton 
– N-AW-DMCS). Quyida xromatonga yotqizilgan qo`zg`almas suyuq faza SE-52 
da n-parafin uglevodorodlar erishining termodinamik parametrlari keltirilgan (6.2-
jadval).  Har  qaysi  termodinamik  funksiya  ma`lum  fizikaviy  ma`noga  ega  bo`lib, 
qo`zg`almas suyuq fazaning tanlanuvchanligini molekulyar darajada tushintirishga 
imkon beradi. 
       Solishtirma  saqlanib  turilayotgan  hajm  gaz-suyuqlikli  xromotografiyada 
absolyut  kattalik  bo`lib  hisoblanadi  va  erishning  termodinamik  parametrlarini 
aniqlash  uchun  ma`lum  sharoitda  sorbatning  dastlabki  fizik-kimyoviy  konstantasi 
bo`lib hisoblanadi. kolonka haroratining oshishi bilan barcha o`rganilgan sorbatlar 
uchun  V
g
  inkrementi  (28±27.5)  sm
3
/gr  gat  eng,  shu  bilan  birga  bu  qiymat  n-
alkanlarning barcha gomologik qatori uchun bir xil emas. 
       n-parafin uglevodorodlarning gomologik qatorida V
g
 qiymatlari oshadi, chunki 
V
g
  –  sorbatlar  molekulyar  massasi  funksiyasidir.  lgV
g
  ning  qaynash  harorati  va 
uglevodorodlar  molekulasidagi uglerod  atomlarining  soniga  bog`liqligi  (3.7,   3.8-
rasm) mazkur fazada bu uglevodorodlar murakkab aralashmalarining tarkibini gaz-
suyuqlikli  xromotografiya  usuli  bilan  aniqlash  uchun  nomogrammalar  bo`lib 
xizmat qiladi. 
3.2-jadval