Buxoro muhandislik texnologiya

 
Ishni bajartish tartibi. 
Ish  joyidagi  havo  aspirator  idishiga  so’rib  olinadi  tutash  idishlar  prinsipiga  asosan  undan 
suv ajralib chiqadi. Shimib olgichga yod eritmasidan 20 ml qo’shiladi, aspiratorga ulanadi 
va tadqiq etilgan havo (2l) so’riladi. 
 
Avvalo giposulfid eritmasining titri sinab ko’riladi. Buning uchun kolbaga 20 ml 0,01 n 
yod  eritmasi  olinadi  va  0,01  n  giposulfid  eritmasi  bilan  ochiq-sariq  rang  olgunga  qadar 
titrlanadi, so’ngra unga 1ml kraxmal eritmasidan to’liq rangsiz bo’lgunga qadar qo’shiladi. 
Yod  qoldiqlarini  aniqlash  uchun  shimib  olgichdagi  yod  eritmasida  0,01n  giposulfid  natriy 
eritmasiga 1 ml kraxmal eritmasini qo’shib, ko’k rang yo’qolgunga qadar titrlanadi. 
 
Hisoblash  ishlari  quyidagi  tartibda  bajariladi.  Masalan,  shimib  olgichda  20  ml  yod 
eritmasi  bor.  Shimib  olgich  orqali  2l  havo  o’tkazildi  (so’rib  olindi).  Xonaning  harorati 
10
0
C,  barometrik  bosim  esa  757  mm  simob  ustunini  tashkil  etdi.  Yod  eritmasini  birinchi 
titrlashda 0,01n giposulfid eritmasidan 19 ml sarflandi. Yod eritmasining 20 ml dan 2l havo 
13
0
C  va  750  mm  simob  ustunida  o’tkazilib  olingandan  so’ng,  qo’llanilgan  20ml  yod 
eritmasini  titrlashga  14,7  ml  giposulfid  eritmasi  sarflangan.  Vodorod  sulfidni  so’rib 
olishdan oldin yod eritmasining 20 ml da 19 ml giposulfid eritmasi sarflangan, H
2
S ni yutib 
olgandan keyin esa 14,7 ml shu eritmadan sarflangan. Vodorod sulfid bilan bog’langan yod 
eritmasi miqdorini aniqlash uchun quyidagi proporsiya tuziladi: 
ml
x
X
5
.
15
19
7
.
14
*
20
14.7
20
19




 
Vodorod  sulfid  bilan  bog’langan  yod  eritmasining  miqdori  20-15,5=4,5  ml.  Yod 
eritmasining  0,01n  konsentratsiyasining  1ml  0,17  mg  vodorod  sulfidga  O
0
C  va  760  mm 
simob ustuniga teng bo’ladi va 0,6497 ml hajmni egallaydi. Demak, so’rib olingan havoda 
0,497 ml vodorod sulfid mavjud ekan: 
4,5-0,17-0,6497=0,497 ml  
So’rib olingan 20 l havoning hajmi 0
0
 C va 760 mm simob ustunida 18,86 l ga teng bo’ladi. 
Vodorod sulfidning 1 l havodagi miqdori 0,0264 ml ga teng bo’ladi, ya’ni 
mg
0264
,
0
86
,
18
497
,
0

 
Olingan natijalar 3-jadvalda yoziladi. 
3-jadval 
Tadqiqot  olib 
boriladigan 
mintaqa 
Idishning 
haqiqiy 
hajmi 
ml 
Havoning 
harorati 
0
C 
Barometrik 
bosim, 
mm 
simob 
ustuni 
0
0
C  va  760 
mm 
simob 
ustunida 
idishning 
hajmi, ml 
Vodorod 
sulfidning 
miqdori, 
mg/m
3 
Pol 
ustida 
0,5m 
balandlikda  
 
 
 
 
 

---

129 
Pol 
ustida 
1,2m 
balandlikda 
 
 
 
 
 
O’rtacha 
qiymat