Buxoro muhandislik texnologiya


Ultramiqroskopik  changlar



Download 2,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/198
Sana18.01.2022
Hajmi2,81 Mb.
#386932
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   198
Bog'liq
2 5435907491118452427

 Ultramiqroskopik  changlar
.  O`lchami  0,25  mkm  dan  kichik  bo`lgan  bu  changlar  havoda 
muallaq turadi va ularni tlektron miqroskoplar yordamida ko`rish mumkin. 
    O`lcfmi  10  mkm  dan  kichik  dispers  sistemalarga, 
ayerozollar
  deb  ataladi.  Chang  va 
ayerozollarning o`lchami qancha kichik bo`lsa, ular nafas olish  yo`llari orqali organizmga tez 
singib boradi. 


67 
   Chang  zarrachalarining  solishtirma  yzalari  kattaligi  tufayli  ular  tez  yonuvchan  va  portlash 
xususiyatiga ega. Agar  yuzasi 1 sm
2
 ga teng bo`lgan qattiq jismni yzalari 0,1 mkm
2
 ni tashkil 
etadigan  kublarga  bo`lsak,  unda  kublarning  umumiy  yon  yuzalari  6  sm
2
  dan  60  m
2
  gacha 
bo`lishi mumkin. Demak, chang zarrachalarining harakatlanishiga ularning o`lchami, massasi, 
zichligi va solishtirma yuzasi katta ta`sir ko`rsatadi. 
   Ishlab  chiqarish  korxonalarida  1  m
3
  havo  tarlibida  100  mg  va  hatto  undan  ham  ortiq  chang 
zarrachalari bj`lisi tabiiy holder. Shuning uchun gaz, buq` va changlarning xavfigiga qarab, ish 
joylarida  ularning  havodagi  ruxsat  etilgan  chegaraviy  konsentrasiya  (RECHK)  lari  belgilab 
qo`yilgan bo`ladi.Changlarning kimyoviy  tarkibiga qarab, ish joylari  uchun 10/mg
3  gacha  va  aholi 
yashaydigan hududlar uchun esa 0,5
 mg/m
3
 gaca RECHK lari belgilangan. 
    Agar havo tarkibida uglerod oksidining miqdori 50, 100 va 200 mg/m
3
 ni tashkil etsa, unda 
ishchiga mos ravishda 1 soat, 30 daqiqa va 15 daqiqa ishlashga ijozat beriladi. 
    Qurilish  sanoatida  ishlatadigan  sement  tarkibida  xrom  (У1)  mavjud  Uning  hatto  0,001  % 
miqdorda  mavjudligi  alltrgiya  kasalligini  qo`zq`tadi.  Xromdan  terini  oshlashga  ham  keng 
qo`llaniladi.  Demak,  korxonalarda  zararli  moddalarning  RECHK  lariga  ahamiyat  berish  kata 
ahamiyatga ega. 
     Shuni  ham  alohida  ta`kidlash  kerakki,  korxonalarda  change  havo  yoki  gazlarni  tozalash 
uchun  chang  zarrachalarining  tabiani  va  o`lchamlariga  qarab,  tozalash  usuli  va  qurilmalari 
tanlab olinadi. 
Mа’lumki,  ishlаb  chiqаrish  kоrхоnаlаridа  mаtеriаllаrni  yanchish,  аrаlаshtirish,  uzаtish 
vа quritish jаrаyonlаridа zаrrаchаlаrining o’lchаmi 3-70 mkm аtrоfidа bo’lgаn chаnglаr pаydо 
bo’lаdi. Yoqilg’ilаrni yoqish pаytidа tutunlаr, bug’lаrni kоdеnsаtsiyalаshdа esа tumаnlаr pаydо 
bo’lаdi. Tutun vа tumаnlаr tаrkibidаgi qаttiq vа suyuq zаrrаchаlаrning o’lchаmi 0,3 – 5,0 mkm 
аtrоfidа bo’lishi mumkin. 
Shuni аlоhidа tа’kidlаsh kеrаkki, zаrаrli mоddаning  insоn оrgаnizmigа singib bоrishi  
turli  kаsаlliklаrni  pаydо  bo’lishigа  sаbаbchi  bo’lаdi.  Shuning  uchun  аtmоsfеrа  hаvоsini 
tоzаlаsh kаttа аhаmiyatgа egа. 
Bundаn tаshqаri, hоzirgi pаytdа аtmоsfеrа hаvоsining sun’iy iflоslаnishi insоn fаоliyati 
bilаn  chаmbаrchаs  bоg’liq  bo’lib,  uning  tаbiiy  iflоslаnishidаn  ustunlik  qilmоqdа.  Bu  esа 
аsmоsfеrа hаvоsini tоzаlаb turishni tаqаzо etаdi. 
 
 
Ma’lumki  atmosfera  havosiga  chiqariladigan  barcha  chiqindilar  havo  tarkibini  buzib 
ko’pgina kasalliklarni kelib chiqishiga sabab bo’ladi. SHuning uchun atrof-muhit musaffoligini 
saqlash katta iqtisodiy-ijtimoiy va ekologik ahamiyatga ega. 
Atmosfera havosini zaharli gazlardan tozalash asosan 2 usulda amalga oshiriladi: 
1.
 
Atmosfera havosini quruq usulda tozalash. 
2.
 
Atmosfera havosini ho’l usulda tozalash. 
Atmosfera  havosiga  chiqariladigan  quruq  chang  zarrachalarning  o’lchamlariga  qarab, 
havo changdan quyidagi tozalash qurilmalari yordamida tozalanadi. 
1.
 
Chang cho’ktirish kameralari. 
2.
 
Siklonlar. 
3.
 
Skrubberlar. 
4.
 
Filtrlar. 
5.
 
Elektr filtrlar. 
6.
 
Absorberlar. 
Ushbu  tozalash    kurilmalarining  ishlash  prinsiplari  va  texnik-iqtisodiy  ko’rsatkichlari 
bilan tanishib chiqamiz. Ularning orasida chang cho’ktirish kameralari alohida o’rin egallaydi. 
 
1-rasm.
 Gorizontal chang cho`ktirish kamerasi. 
 


68 
 

Download 2,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   198




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish