Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

IV. BIOGAZ QURILMALSINING  EKOLOGIK TAVSIFI

4.1. Biogaz qurulmasidan foydalanishning ekologik tavsifi.

Bioenergetik stansiyalar an’anali elektrostansiyalari va boshqalar bilan

taqqoslaganda ko’proq ekologik xavsiz bo’lib hisoblanadi. Ular har xil

chiqindilar bilan atrof muhitni ifloslanishdan halos etishga imkon beradilar.

Masalan, anaerobli fermentatsiya- faqat chorvadorlik chiqindilarining amalga

oshirilishining natijali vositasi emas, balki ekologik tozalikni ta’minlovchi ham,

chunki qattiq organik moddalar hidni yo’qotadilar va kemiruvchi va hasharotlar

uchun kamroq jalb etiladigan bo’ladilar. (haddan tashqari ko’p chirib ketish

jarayonida kasallikniqo’zg’atadigan mikroorganizmlar o’ladilar). Bundan

tashqari, mollar uchun va o’g’it uchun qo’shimcha oziqa hosil bo’ladi.

Tabiiy muhitning kuchli ifloslanishining mumkin bo’lgan manbalari qattiq

chiqindilar o’rmonni yog’och ishlab chiqarishini kesishda shu vaqtning o’zida

quvvat, o’g’it, qimmatli kimyoviy moddalarni olish uchun xom ashyo bo’lib

hisoblanadi[6, 18, 65].

Shu uchun bioenergetikaning keng rivojlanishi ekologik munosabatda

natijalidir. Biroq biomassaning energetik foydalanishida tabiiy muhit ob’yektiga

yomon ta’sir o’ringa ega. Yog’ochning to’g’ri yondirilishi qattiq parchalar,

organik komponentlar, karbon oksidi va boshqa gazlarning katta sonini beradi.

Ba’zi bir ifloslantiradiganlarning to’planishi bo’yicha ular neftning yonish

mahsulotlaridan ustun turadilar. Yog’ochning yonishini boshqa ekologik oqibati

bo’lib ancha issiqlik yo’qotishi bo’lib hisoblanadi.

Yog’och bilan taqqoslaganda biogaz-zararli gazlar va parchalarni ishlab

chiqmaydigan ko’proq toza shu bilan birga biogazni ishlab chiqarishda va

iste’mol qilishda xavfsizlik qoidalari zarurdir, chunki metan portlashga xavflidir.

Shu uchun uni saqlash, uzatish va undan foydalanishda bosimni sezish va uni

tugatishda doimiy nazoratni amalga oshirish kerak.

Biomassani qayta ishlab chiqishda fermentatsionli jarayonlarda mihit

ifloslanishining jiddiy manbai bo’lib hisoblangan qo’shimcha mahsulotlar

(suvlar va qottiq qoldiqlar) hosil bo’ladi.

---

68

 Ekologiyaga bioenergitikaning yomon ta’siri:

-qattiq parchalar, konserogenli va toksik moddlar, karbonat oksidi, biogaz,

biospirt tashlandiqlari:

-issiqlikni tashlash, issiqlik balansining o’zgarishi;

-tuproqli organikning kambag’allashi, tamomila kuchsizlanishi va tuproqning

erroziyasi;

-portlashga xavfliligi;

-qo’shimcha mahsulot shaklida chiqindilar.