Buxoro muhandislik- texnologiya instituti


daryosining  toshqinlariga  qaragandek  qaraydi.  Hodisa  davriy  takrorlanib



Download 1 Mb.
bet122/138
Sana01.01.2022
Hajmi1 Mb.
#291547
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   138
Bog'liq
Iqtisodiyot fanidan ma'ruzalar matni

daryosining  toshqinlariga  qaragandek  qaraydi.  Hodisa  davriy  takrorlanib 
turadi.  U  hamma  uchun  ulkan  ahamiyat  kasb  etadi.  Biroq  uning  sabablari noma’lum. 
Jon Beyts Klark, amerikalik iqtisodchi 
Afsuski, jamiyatning iqtisodiy taraqqiyot tarixi iqtisodiyotning hech qachon 

tekis va silliq yo‘l bilan, olg‘a rivojlanish yo‘lidan ketmaganligini yaqqol namoyon 

etmoqda. Bu tarix o‘zining turli bosqichlarda iqtisodiy kon’yunkturaning bir-birini 

davriy  ravishda  almashtirib  turgan  va  almashtirib  kelayotgan  tanazzul  yoki 

yuksalishni  boshidan  kechirib  keldi.  Bu  o‘zgarishlar  makroiqtisodiy  beqarorlik 

yoki bozor iqtisodiyoti rivojlanishining davriyligi deb ataladi. 

Takror  ishlab  chiqarish  inqirozlari,  ya’ni  siklik  tebranishlarni  vujudga 

keltiruvchi  to‘lovga  layoqatli  talabning  yo‘qligi  XIX  asrning  boshidan  buyon 

muntazam  hodisaga  aylanib  bormoqda.  Angliyada  1825  yilda  yuz  beran  inqiroz birinchi  mahalliy  inqiroz  deb,  1857  yilgi  inqiroz  esa  birinchi  jahon  inqirozi  deb nomlanmoqda.  Jahon  iqtisodiyotini  ma’lum  bir  davriylik  bilan  larzaga  solib kelayotgan inqirozlar tarixi ana shundan boshlanadi.  

Tabiiyki,  inqirozlar  nazariyotchi  iqtisodchilarning  e’tiborini  o‘ziga  jalb qiladi. 

 Turli  davrlarda  siklik  tebranishlar  ustida  Sismondi,  Marks,  Juglyar,Shumpeter, Kondratev kabi buyuk iqtisodchilar tadqiqotlari olib bordilar. Hukumatning  amaliy  faoliyat  sohasidagi  vazifasi  har  doim  siklik tebranishlarni  tartibga  solish,  silliqlash  bo‘lgan  va  shunday  bo‘lib  kelmoqda. 

Biroq,  buni  qanday  usul  va  vositalari  yordamida  amalga  oshirish  mumkinligini ko‘rib  chiqishdan  avval  iqtisodiy  siklning  o‘z  xarakteristikasi,  uning  turlari  va xususiyatlari ustida to‘xtalib o‘tish lozim. 

 Iqtisodiy sikl tushunchasi 

Iqtisodiy  sikl  –  asosiy  makroiqtisodiy  ko‘rsatkichlarning  (ishlab  chiqarish 

darajasi,  bandlik,  narxlar)  muntazam  ravishda  o‘zgarib  turishi  bo‘lib,  ularning 

o‘rtacha muddati taxminan 8-10 yilni tashkil etadi. 

Siklik  tebranishlarning  to‘lqinsimon  takrorlanishlari  siklni  iqtisodiy kon’yunkturaning ikkita bir xil holatlari o‘rtasidagi davr deb talqin qilish imkonini beradi (grafikda ikki ustki yoki ikki pastki nuqtalar o‘rtasidagi interval). 

Ammo  sikllar  makroiqtisodiy  ko‘rsatkichlarning  rivojlanish  intensivligiga ko‘ra  har  xil  bo‘lishini  nazarda  tutish  zarur,  shuning  uchun  chegaraviy  nuqtalar trend chizig‘iga nisbatan turli pog‘onalarda paydo bo‘lishi mumkin. 

Iqtisodiy  siklning  sababi  nimada?  Iqtisodchilar  orasida  bu  savolga  bir  xil 

javob yo‘q. Iqtisodiy siklning tabiatiga oid fikrlar xilma-xildir. 

Ko‘pincha  siklik  tebranishlarni  keltirib  chiqaruvchi  barcha  sabablar  ikki 

katta guruhga - tashqi (ekzogen) sabablar va ichki (endogen) sabablarga bo‘linadi. 

Mos ravishda iqtisodiy siklning ham ekzogen va endogen nazariyalari mavjuddir. 




Download 1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish