Buxoro davlat unversiteti

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA TA`LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNVERSITETI

TABIIY FANLAR FARKULTETI

EKOLOGIYA VA ATROF-MUHIT MUHOFAZASI YO`NALISHI
2-1 ECO-20 GURUH TALABASI
FARMONOVA FOTIMANING
GIDROEKOLOGIYA
FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Okean suvlarining ifloslanish turlari va undagi hayotga ta`siri
Reja:

1. 
   Okeanlar - sayyoraning suv qobig'i.
   
2. 
   Okeanlar ifloslanishining sabablari
   
3. 
   Okeanlar ifloslanishining turlari va asosiy manbalari
   

Okeanlarning ifloslanishi muammosi bugungi kunda eng dolzarb va dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Zamonaviy sharoitda buni hal qilish mumkinmi?Okean, ma'lumki, sayyoramizdagi barcha hayotning boshlanishi, asosidir. Axir, uning ichida bizning geologik tariximizdagi birinchi tirik organizmlar paydo bo'lgan. Okeanlar sayyora yuzasining 70 foizini egallaydi. Bundan tashqari, u barcha suvning 95 foizini o'z ichiga oladi. Shu sababli okeanlarning ifloslanishi sayyoramizning geografik zarflari uchun juda xavflidir. Va bugungi kunda bu muammo yanada keskinlashmoqda. Okean erning yagona va yaxlit suv havzasidir. Ushbu atamaning o'zi lotin (yoki yunoncha) ildizlariga ega: "okean". Okeanlarning umumiy maydoni 361 million kvadrat kilometrni tashkil etadi, bu bizning sayyoramizning butun yuzasining 71 foizini tashkil qiladi. Umuman olganda, u suv massalaridan iborat - nisbatan katta hajmdagi suv, ularning har biri o'zining fizik-kimyoviy xususiyatlari bilan ajralib turadi.
Okeanlarning tuzilishida quyidagilarni ajratish mumkin:

• 
  okeanlar (Xalqaro gidrografik tashkilotining ma'lumotlariga ko'ra ularning soni 5tadir: 2000 yildan beri ajralib chiqqan Tinch okeani, Atlantika, Hindiston, Arktika va Janubiy);
  
• 
  dengizlar (qabul qilingan tasnifga ko'ra ichki, orollar, qit'alararo va marginal mavjud),
  
• 
  yamaqlar va yamaqlar
  
• 
  bo'ronlar
  
• 
  ehtiroslar.
  

Har kuni turli xil kimyoviy moddalar tuproq va sirt suvlariga kiradi. Bu butun sayyorada ishlaydigan minglab sanoat korxonalarining faoliyati natijasidir. Bular neft va neft mahsulotlari, benzin, pestitsidlar, o'g'itlar, nitratlar, simob va boshqa zararli aralashmalar. Ularning barchasi, qoida tariqasida, okeanga tushadi. U erda bu moddalar to'planib, juda ko'p miqdorda to'planadi.Okeanlarning ifloslanishi bu suv zonasida antropogen kelib chiqadigan zararli moddalarni olish bilan bog'liq bo'lgan jarayon. Shu sababli dengiz suvining sifati yomonlashmoqda, shuningdek, okeanning barcha aholisiga katta zarar etkazilmoqda.Ma'lumki, har yili faqat tabiiy jarayonlar natijasida dengizga 25 million tonna temir, 350 ming tonna rux va mis, 180 ming tonna qo'rg'oshin dengizlarga kirib boradi. Bularning barchasi, ba'zida antropogen ta'sir bilan kuchayadi.Bugungi kunda eng xavfli okean ifloslantiruvchi moddasi neftdir. U har yili besh milliondan o'n million tonnagacha sayyoramizning dengiz suvlariga quyiladi. Yaxshiyamki, sun'iy yo'ldosh texnologiyasining hozirgi darajasi tufayli qoidabuzarlarni hisoblash va jazolash mumkin. Biroq, zamonaviy ekologik boshqaruvda okeanlarning ifloslanishi deyarli eng dolzarb bo'lib qolmoqda. Va uni hal etish uchun butun dunyo hamjamiyati kuchlarining birlashishi talab etiladi. Nega okean ifloslangan? Ushbu ayanchli jarayonlarning sabablari nimada? Ular birinchi navbatda atrof-muhitni boshqarish sohasida odamlarning aqlsiz va ba'zan hatto tajovuzkor xatti-harakatlarida yotadi. Odamlar tabiatdagi salbiy harakatlarining mumkin bo'lgan oqibatlarini tushunmaydilar (yoki tushunishni xohlamaydilar).