Buxoro davlat universitetining

3. Badiiy vazifa. 
Badiiylik go‘zallikning nutqiy ko‘rinishidir. 
Borliqda go‘zallikning ko‘rinishlari juda ko‘p. Butun mavjudotning, 
xususan insonning tuzilishi, yurish-turishida qanchadan qancha 

---

9 
yetuklik, jumladan go‘zallik bor. Ammo tabiiy go‘zallikdan tashqari 
yana inson vujudga keltiradigan sun’iy go‘zallik ham bor. 
Hunarmand-u san’atkorlar buyumlarga, inshootlarga go‘zal tus 
beradilar. Usta dehqonlar go‘zal bog‘-u rog‘larni vujudaga 
keltiradilar. Kuychilar kuy, ashulachilar ashula, rassomlar rasm, 
haykaltaroshlar haykal
 
yaratadilar. Mana shularning hammasi va 
ularning go‘zalligi til vositasida aks ettiriladi.
Demak, tilning badiiy vazifasi ikki ko‘rinishda namoyon bo‘ladi: 
1. Til tabiat va insondagi mavjud go‘zallikni aks ettirish vositasi 
bo‘lib xizmat qiladi. 
2. Tilning o‘zi go‘zallikni vujudga keltiradi. Badiiylik deb 
ataluvchi nutq husni so‘zlarning bir-biriga tovush yo ma’no jihatidan 
yoxud har ikki jihatdan mutanosibligidan vujudga keladi. 
Shoir va yozuvchilar hamda oddiy xalq orasidagi millionlab 
so‘zga chechan kishilar tilning badiiy imkoniyatining mazkur har ikki 
jihatining biridan yoki har ikkisidan birdan foydalanadilar va shu bilan 
o‘quvchi yoki tinglovchiga ham lazzat bag‘ishlaydilar. 
4. Inson hayotini dasturlash va boshqarish vazifasi. 
Til olamni 
tartibga soluvchi va boshqaruvchi kibernetik
1
tizimdir. Til olamni 
tartibga soladi va uni to‘la boshqaradi. U faqat insonni emas, hatto 
hayotni ham boshqaradi. Inson hayotida yuz beradigan voqealar uning 
ongidagi fikr va obrazlarga hamda odam ularni qaysi so‘zlar bilan 
ifodalashiga to‘la muvofiq keladi. Tilmiz voqeligimizni belgilaydi, 
shakllantiradi, undan keyin tasvirlaydi. So‘zlarimiz atrof olamni 
tasvirlabgina qolmay, balki avvalo uni yozadi. Boshqacha qilib 
aytganda, biz til yordamida o‘zimiz yashayotgan olamni yaratamiz. 
So‘z hayotga obrazni chorlaydi. Obraz o‘z navbatida insonning his-
tuyg‘ulari bilan bog‘liq. His-tuyg‘ular esa hayotda voqelanadigan 
harakatni vujudga keltiradi. Shunday zanjir hosil bo‘ladi: