Buxoro davlat universitetining

O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1. Unli va undosh tovush bir-biridan qanday xususiyatlari bilan 
farqlanadi? 
2. Bir unli va bir undosh bilan farqlanuvchi 5 tadan so‘z jufti 
topib yozing. So‘zlarning ma’nosini tushuntiring. Namuna: 
tor – tur, 
joy – loy.
3. Bajargan topshirig‘ingiz asosida nutq tovushi qanday vazifa 
bajarishini tushuntiring. 
4. Barcha undoshlari til oldi bo‘lgan 10 ta so‘z hosil qiling. 
5. Barcha undoshlari lab undoshlariga mansub bo‘lgan, unlilari 
esa quyi keng unlilar bo‘lgan so‘zlar hosil qiling. 
6. Portlovchi undoshlar qaysilar? 
7. Sirg‘aluvchi undoshlar qaysilar? 
8. Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko‘ra undoshlar necha 
guruhga bo‘linadi? 
9. Jarangli va jarangsiz undoshlar qaysilar? 
10. Sonor undoshlarga qaysi tovushlar kiradi? 
 
Uyda bajarish uchun mashqlar. 
1. Mavzuga doir qo
‘
shimcha adabiyotlarda berilgan 
ma’lumotlarni o
‘
rganish.
2. Quyidagi mashqlarni yozma bajarish: 
1-mashq. 
Ko‘chiring.
 
Portlovchi undoshlarni topib, tagiga 
chizing. 
Atoqli yozuvchilarimizdan biri aytganidek: ”Quyoshsiz gullar 
ochilmaydi, sevgisiz baxt, ayolsiz muhabbat yo‘q, onasiz qahramon 
ham, shoir ham tug‘ilmaydi. Mehri cheksiz, butun dunyoni ko‘kragi 
bilan boqqan ayol – Onani sharaflaylik...” 
2-mashq. 
Sirg‘aluvchi undoshlar qatnashgan so‘zlarni topib 
ko‘chiring. Sirg‘aluvchi undoshlarning tagiga chizing va ularni 
tavsiflang.
 
Mustaqillik yillarida barcha aziz siymolarimiz kabi Mashrab 
shaxsiyatiga ham adolatli baho berildi. Namangan shahrida maydoni 
qirq gektarlik Mashrab bog‘i hamda muhtasham haykali bunyod etildi. 
Shoirning she’rlari bir necha bor nashr etildi. Mashrab she’riyatiga 
xos xususiyat shundaki, uning she’r va g‘azallarida Allohga bo‘lgan 
ishq tarannum etiladi. Mashrabning ilohiy ishq dardi insonning iztirob 

---

53 
va kechinmalari, orzu-umidlari, mehr-muhabbati bilan hamohang. 
Mashrab she’riyatining kuch va qudrati, umumbashariy mohiyati 
shoirning insonparvarligidadir. 
3-mashq. 
Quyidagi matnni ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjima 
qiling. Ajratib ko‘rsatilgam so‘zlar tarkibidagi unli va undosh harflar 
sonini aniqlang.