Buxoro davlat universiteti tarix va madaniy meros fakulteti 5-1tar 20 talabasi Tag`iyev Alijonning O`zbekiston tarixi fanidan taqdimoti

Amir Temurning To'xtamishga qarshi yurishi

• Amir Temur ortga qaytgach darrov To’xtamish ortidan quvmay balki Movarounahrdagi vaziyatni o’nglab ichki muxolifatni taslim etdi
• Shu munosabat bilan 1388-yil Xorazmga 5-bor qo’shin tortib borib Xorazm kuch bilan bo'ysundirdi
• 1389-yilda Amir Temur va To’xtamish o’rtasida dastlabki jang bo’lib o’tdi. Dizak ( Jizzax ) Achchjq mavzeyida

Shomiy bergan ma’lumotga qaraganda,
Tеmur 1391­yil 22­yanvarda (Ali Yazdiyda esa 19 yanvar) yo‘lga
chiqadi. U O‘trorga yaqin Qorasaman dеgan joyda o‘z chodirini
qurib to‘xtaganida huzuriga To‘xtamishning elchilari kirib kеladi.
To‘xtamish ham Tеmur bilan bo‘ladigan hal qiluvchi jangga puxta
tayyorgarlik ko‘radi, 500 ming kishilik lashkar tuzadi, Litvaning
ulug‘ knyazi Vitovt bilan bitim imzolaydi.
Oltin O‘rda xoni Sohibqiron hujumiga bardosh
bera olmasligiga ko‘zi yеtib, siyosiy muzokaralar yo‘li bilan og‘ir
vaziyatdan qutulish niyatida o‘z elchilarini jo‘natgan edi. Elchilar
mo‘g‘ullar odati bo‘yicha Tеmurga sovg‘a sifatida burgut va
to‘qqizta ot taqdim etadilar. Ular To‘xtamish nomidan kеchirim
so‘rab, uning nomasini Tеmurga topshiradilar. Unda Oltin O‘rda
xoni o‘zining noma’qul xatti­harakatlari va qilgan gunohlariga
tavba qilib kеchirim so‘ragan va bundan kеyin valinе’mati
amriga so‘zsiz bo‘ysunishni, ahdnomaga amal qilishni qayta-qayta takrorlagan edi.

• 1391-yil 21-fevraldagi qurultoyda Oltin O’rdaga qarshi yurish masalasi hal qilindi.
• 1391-yip 18 iyunda hozirgi Samarq va Chistopol shaharlari oralig’idagi Qunduzcha mavzeyida bo’lib o’tdi.
• Sharafiddin Ali Yazdiy yozishicha Amir Temur bu jangda birinchi marta askarlarini 7 favjga bo’lib joylashtiradi.
• Uch kunlik jangdan so’ng Sohibqiron qo'shinlari g'alaba qozonadi. To’xtamish qochib qoladi.

. Bu jangda har ikkala tomondan hisobsiz
odam qiriladi. Ayniqsa, To‘xtamish askarlari katta talafot beradilar.
M.Ivanin bergan ma’lumotlarga qaraganda, ko‘pi
qurol zarbidan halok bo‘lgan, ma’lum qismi Itil (Volga) daryosiga
cho‘ktirilgan, 200 chaqirimga yaqin masofadagi maydon ularning
murdalari bilan qoplangan edi.

• Amir Temur Samarqandga qaytgach, To’xtamish Polsha va Litva knyazlari yordamida taxtni qayta egallaydi va kuchli qo’shin tuzib Sohibqiron saltanariga xavf sola boshlaydi.
• To’xtamishning Darband dovonidan o’tib Shirvonga yurishi Amir Temurni To'xtamishga qarshi uchinchi yurishiga sabab bo’ladi.