Buxoro davlat universiteti tairova m. M. Giyazova n. B. Hamidov m. E. Korxona iqtisodiyoti

 

 

 

 

 

                                                             

1

O'zbekiston Prezidenti I.A.Karimovning mamlakatimizni 2015-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 

2016-yilga mo’ljallangan  iqtisodiy Dasturning eng muhim ustuvor  yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar 

Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi, Xalq so’zi//2016-yil 16-yanvar. 

---

Mavzu: “KORXONA IQTISODIYOTI” KURSINING MAZMUNI VA 

VAZIFASI 

«Korxona  iqtisodiyoti»  -  aholi  va  xalq  xo‘jaligi  uchun  zarur  bo‘lgan 

mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat ko‘rsatishning ijtimoiy-iqtisodiy 

va  ma'muriy-xo‘jalik  mexanizmlarini  o‘rganuvchi  va  ochib  beruvchi  fandir.  U 

tabiat  va  jamiyatning  muayyan  ishlab  chiqarish  sharoitlarida  rivojlanishining 

obyektiv  qonunlari  namoyon  bo‘lishi  va  amal  qilishiga,  shuningdek,  korxonalar 

faoliyatiga  bevosita  va  bilvosita  ta'sir  ko‘rsatuvchi  davlat  miqyosida  qabul 

qilinuvchi qoida, normativ va qonun hujjatlariga tayanadi. 

Iqtisodiyot  –  bu  odamlar  jamiyati,  muayyan,  cheklangan  resurslardan 

foydalanib,  kerakli  mahsulot  yoki  xizmatlarni  ishlab  chiqish,  odamlar  guruhlari 

o‘rtasida taqsimotiga aytiladi. 

Korxona  iqtisodiyoti  -  qanday  yuqorida  keltirilgan  vazifa  ayrim  korxona 

chegarisida hal etilishi haqidagi fan. 

Mazkur  fanning  tadqiqotlariobyekti  bu  kichik,  o‘rta  va  yirik  korxonalar 

bo‘lib,  ular  turli  mulk  shakliga  ega  bo‘ladi  hamda  O‘zbekiston  Respublikasining 

“Korxonalar to‘g‘risida” gi qonuni asosida tashkil qilinadi. Hozirgi kunda iqtisodiy 

faoliyatning, moddiy ishlab chiqarishning joriy va istiqbolli rivojlanish strategiyasi 

hamda mamlakat iqtisodiy salohiyatini  mustahkamlashning asosiy  og‘irligi aynan 

korxonalar “yelkasi” ga yuklatilmoqda. 

Korxona  iqtisodiyotning  bir  bo‘g‘ini  bo‘lib,  unda  eng  malakali  kadrlar 

mujassamlangan  hamda  samarali  boshqaruv  -  menedjment  qo‘llanib,  resurslardan 

oqilona  foydalanish  va  zamonaviy  texnika  va  texnologiyalardan  foydalanish 

masalalari  hal  qilinadi.  Ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotlarning  yuqori  sifat 

ko‘rsatkichlarini 

saqlagan 

holda 

xarajatlarni 

minimallashtirish 

va 

daromad(foyda)ni  maksimallashtirish  deyarli  har  bir  korxonaning  asosiy  vazifasi 

hisoblanadi. 

Fanning 

predmeti 

bozor 

munosabatlari 

sharoitlarida 

korxonalar 

faoliyatining  nazariy  va  amaliy  asoslarini,  korxonalar  faoliyatida  iqtisodiy 

qonuniyatlarning  namoyon  bo‘lishini,  shuningdek,  ularning  ishlab  chiqarish  va 

xo‘jalik  faoliyati  samaradorligini  reurslardan  oqilona  foydalanish,  ratsional 

boshqaruv, investitsion va tadbirkorlik faolligi asosida oshirish yo‘llarini aniqlash 

bilan ifodalanadi. 

Korxona  iqtisodiyoti  kursiningo‘rganish  predmeti  –  korxonaning  tijorat 

tashkiloti sifatidagi mohiyati asosiy ishlab chiqarish fondlari, aylanma mablag‘lari, 

ishchi  kuchi,  investitsiyalarning  o‘zaro  bog‘lanishi,  o‘zaro  harakati  va  ulardan 

foydalanishni yaxshilash yo‘llarini o‘rganadi.