Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi

 Mavzuning  ilmiy  va  amaliy  ahamiyati: 

O‘zbekiston  Respublikasi  o‘ziga 

xos  o‘simlik  va  hayvonot  dunyosiga  ega.  O‘zbekistonda  mavjud  4500  ga  yaqin 

o‘simlik  turlarining  10-12  foizi  muhofazalab  O‘zbekistonning  «Qizil  kitobi»  ga 

o‘simliklarning  306  turi  kiritilgan.  «Qizil  kitob»ga  kiritilgan  o‘simlik  turlari 

Tabiatni  muhofaza  qilish  Xalqaro  Ittifoqi  (TMXI)  tomonidan  ishlab  chiqilgan 

tasnifga binoan 4 toifaga ajratildi:  

-Yovvoyi  tabiatda  uchramaydigan  turlar,  

---

 

6

-Yo‘qolib borayotgan turlar.  

-Yo‘qolib  ketish xavfi ostida turgan turlar,  

-Saqlanib qolishi  uchun  maxsus  muhofaza  talab  etadigan turlar.  

Talaba  ushbu bitiruv  malakaviy  ishida  tabiatning o‘ziga  xos tabiiy sharoitiga 

ega bo‘lgan, cho‘l zonasi da uchrovchi o‘simliklar va ular orasida bugungi tahlikali 

sharoitda tarqalish areali tobora qisqarib borayotgan nodir  o‘simliklar haqida fikir 

yuritib, ularni muhofaza qilish borasida ayrim mulohazalarni o‘rtaga tashlagan. 

O‘simliklar biz uchun go‘zallik yaratadi, havoni tarkibini tozalab, turli zaharli 

gazlar,  chang  va  havo  g‘uboridan  tozalab  byeradi,  shu  bilan  bir  qatorda 

o‘simliklarning  turli  organlari  (mevasi,  bargi,  poyasi,  ildizi)    xalq  xo‘jaligining 

turli  sohalari  uchun  muhim  xom  ashyo,  xo‘jalik  va  qurilish  vositasi,  xullas, 

ularning  xususiyatini  sanab,  poyoniga  etish  qiyin.  O‘simliklarning  ajoyib 

xislatlaridan biri  ularning biotopdagi biologik o‘rnidir. Talaba  mazkur  ishda  nodir 

turlarning  bioekologik  tasnifini  bayon  etish  orqali,  ularning  biologik  birlikdagi 

o‘rnini  va  tarqalish  arealini  qisqarishiga  sabab  bo‘layotgan  omillarni  ko‘rsatib 

o‘tgan. 

Ammo 

bugungi 

kunda 

ushbu 

ishdagi 

ayrim 

kamchiliklar, 

yetishmovchiliqlar  haqida  bugungi  kunda  yetarlicha  e’tibor  qaratilmaganligini 

ko‘rishimiz  mumkin.  Talaba  ishda  Buxoro  viloyati  cho‘llaridagi  shunday 

o‘simliklar  ekologiyasiga  doir  ma’lumotlarni  keltirib  o‘tadi.