Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi

So‘galli  qumtariq – Vyerblyudka borodav chataya

. Sho‘radoshlar oilasiga 

mansub,  balandligi  5  –  30  sm  bo‘lgan  bir  yillik  o‘t.  Buxoro  viloyati  hududida 

barxanli  va  do‘ng  qumliklarda,  qandim,  saksovul  assotsiatsiyalarida  tarqalgan. 

Respublikamiz  miqyosida  Qashqadaryo  va  Qorakalpog‘iston  hududida,  qumli 

cho‘llarda  tarqalgan.  Poyasi  tikka  o‘suvchi  va  asosidan  shoxlangan,  och  yashil, 

tarqoq  holdagi  tuklar  bilan  qoplangan.  Barglari  oddiy,  pastki  barglari  teskari 

nashtarsimon,h  uchki  qismi  biroz  tumtoq,  asos  qismiga  qarab  ingichkalashib 

borgan.    Poyasining  uchki  qismidagi  barglari  ingichkalashgan,  o‘tkir  va 

keyinchalik  gulyon  barglarga  aylanadi.  Gulqo‘rg‘oni  oddiy  bir  bargchali, 

changchisi    3  ta,    mevasi  oval  shaklida,    uzunligi  3  –  4  mm,  och  qizil  qo‘ng‘ir 

rangli,  mevasi  tashqi  tomondan  so‘galga  o‘xshash  burmachalar  bilan  qoplangan 

qanotchali.  Qanotchasi  sarg‘ish  va  chetlari  butun.  Aprel  oyida  gullab,  iyunda 

mevasi  pishib  etiladi.  Bu  tur  juda  erta  bahordan  vegitatsiyasini  boshlovchi  eng 

yaxshi  ozuqabop  em  –  xashak  o‘simlik  bo‘lganligi  sababli  cho‘l  zonada  uning 

tabiiy  o‘tloqzorlari  kamayib  ketgan.  Shuning uchun uni biologik xususiyalarini 

o‘rganib,  ko‘paytirish  va  muhofaza  qilish  tadbirlarini  ishlab  chiqish  maqsadga 

muvofiq.