Buxoro davlat universiteti pedagogika fakul’teti texnologik ta’lim kafedrasi

Bort qotirmasini yelimlab yopishtirib tayyorlash
. Bort qotirmasi 
uloqlarining va vitachkalarining qirqimlari tutashtirilib, yelimli gazlama parcha 
qo’yib dazmollab yopishtiriladi.Qotirmaning adip qaytarma qismi yelka 
tagligining bir tomoniga yelim surtilgan yoki yelim kukun sepilgan qotirma 
gazlamasidan alohida-alohida bichiladi. Qil qatlam ham yelim qoplangan 
gazlamadan bichiladi. Yig’ish bilan bir vaqtda maxsus yostiqlari bor pressda 
bort qotirmasinig kerakli shakli hosil qilib boriladi. Yostiqlar ostkisi qabariq, 
ustkisi botiq yoki ostki botiq, ustkisi qabariq sathli bo’lishi mumkin. Bort 
qotirmasini yig’ishdan oldin qil qatlamning yon va pastki chetlariga bir 
tomoniga yelim qoplangan, kengligi 1,5-2 sm cheklama qo’yiladi. Cheklama 
uzunasiga o’rtasi qil qatlam qirqimiga to’q’rilab qo’yib, dazmollab 
yopishtiriladi.
Pressning ostki yostug’iga bort qotirmalaridan bittasi qo’yiladi. Uning 
ustiga belgilarga moslab qil qatlam yelimli tomoni pastga qaratib qo’yiladi, 

---

101 
keyin ikkala yelka tagligi yelimli tomonlari tashqariga qaratib juftlab qo’yiladi. 
Bular ustiga ikkinchi qil qatlam yelimli tomoni yuqoriga qaratib qo’yiladi. 
Nihoyat bularning hammasi ustiga ikkinchi bort qotirmasi qo’yiladi. Presslab 
,detallar yopishtiriladi va qotirmaning kerakli shakli hosil qilinadi. 
Tayyor bo’lgan bort qotirmalari 5-6 juftdan pachkalanadi va eng 
yuqoridagi detal ustiga bortlar, yoqa o’mizlari, kiyim etagi, o’mizlar 
qirqiladigan chiziqlar, shuningdek, izma, cho’ntak va qotirma old bo’lakka 
hamda yon cho’ntaklar bo’ylamasi uchlariga ulanadigan joylar belgilab 
qo’yiladi. Bort qotirmalari maxsus qisqichlar bilan qisilib, belgi chiziqlar 
bo’ylab, bichish mashinasida qirqiladi. Yelim plyonka qo’yiladigan joylar 
teshgich yordamida belgilarga moslab teshiladi.