Buxoro davlat universiteti pedagogik ta’lim fakulteti 4-1 pps 20 guruh talabasi mustafoyeva Zuhraning ijtimoiy psixologiya fanidan tayorlagan taqdimoti

Gamma – passiv moslashuvchi, o‘zini oshkora qilmaslikka urinadi. Bunday odamlar odatda to‘rt toifaga bo‘linadi: 1) alfaga sodiq va unga hamsoya shaxs; 2) loqayd xodim, bundaylar alfa uchun qulay kimsa; 3) o‘z mavqeidan norozi, ammo bo‘ysunishga majbur; 4) o‘z fikriga ega, lekin rahbarga til tekizmasdan guruhdagi mavjud tartibni tanqid ostiga oluvchi shaxs.

Omega – guruh nafrati va noroziligi qaratilgan xodim. R – muxolif, alfaga qarshi chiquvchi xodim

Guruh a’zolari o‘z rollarini qanchalik sidqidildan bajarishlari, jamoadagi ijtimoiy nazoratga ham boѓliqdir. Ijtimoiy nazoratning samarasi va mezonlari ushbu guruhda qabul qilingan normalardan kelib chiqadi. Guruhiy dinamika ta’rifini yaratuvchi tushunchalardan yana biri - jamoadagi liderlik hodisasidir. Ayni paytda liderlik ikki ma’noda talqin etiladi. Birinchidan, guruh tuzilmasidagi

Birinchidan, guruh tuzilmasidagi liderning holati va uning guruhiy jarayonlarga ta’siri bo‘lsa, ikkinchidan, lider shaxsi, uning boshqaruv vazifalarini yechishdagi o‘rni va tashkilot maqsadiga erishishda o‘z bo‘yniga oladigan mas’uliyatdir. Birinchi ma’no ko‘proq guruhiy jarayonlarga qaratilgan bo‘lsa, ikkinchisi umumpsixologik, shaxsga oid mazmunni kasb etadi.

Jamoa vazifalarining bajarilish muvaffaqiyati ko‘p jihatdan, guruh a’zolarining o‘zaro yakdillligiga, ahillik va birdamligiga boѓliq. Ushbu shart samarali faoliyat ko‘rsatuvchi komandalarning xarakterini belgilaydi. Shu munosabat bilan rahbar jamoa a’zolarini o‘zaro ahillikka, ularda sheriklik hissini uyѓotishga intilishi lozim. Guruhiy dinamikani ta’riflovchi jihatlardan yana biri, guruhning rivojlanish bosqichlaridan kelib chiqadi.

Guruhlardagi o‘zaro munosabatlar yuqoridan pastga yoki aksincha bo‘lib,guruh a’zolarining konkret mavqelari, boshliq bilan bo‘ysunuvchilar o‘rtasidagi munosabatlarni o‘z ichiga oladi. Bu borada “lider” va “boshliq” tushunchalari o‘rtasidagi farqlar haqida gapirish lozim. B.D.Parigin bu ikki tushunchani farqlab shunday yozadi:

1) lider asosan guruhdagi shaxslararo munosabatlarni boshqarsa, rahbar – shu guruhdagi rasmiy munosabatlarni boshqaradi; 2) liderlik kichik guruhlargagina xos bo‘lgan hodisa bo‘lsa, rahbarlikning haq-huquqlari katta guruhlar doirasida ham sodir bo‘lishi, amalga oshirilishi mumkin;