Buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti iqtisodiy ta

2-rasm. Sayohat qilish motivlarning asosiy turlari.
Turizm tabiiy–iqlimiy motivlari turistlar uchun favqulodda ahamiyatli hisoblanadi. Tabiiy-iqlimiy xususiyatlar ma‟lum turizm shakllarni barpo qilishda jiddiy rol o‟ynaydi (aynan dengiz, sport va tog‟ turizm). Turizmda dam olish, ko‟ngil ochish va muhit sharoitini almashtirishni hohlovchi yirik shaharlar aholisi uchun tabiiy- iqlimiy motivlar psixologik va biologik talablar tusiga ega bo‟ladi, shuning uchun ham ularning ahamiyati jiddiy oshadi
Madaniy motivlar – odamlarning turli xil yodgorliklar, muzeylar, badiiy galereyalar, teatrlar va boshqa obyektlarni o‟z ichiga olgan o‟z mamlakatining madaniy meroslarini bilish istaklari hisoblanadi. Etnografik diqqatga sazovor hisoblanuvchi an‟analar, kiyimlar, taomlar va xalq ijodiyotinig boshqa ko‟rinishlar o‟ziga xos qiziqishlarni tug‟diradi.
Iqtisodiy omillar guruhiga turistik sayohatlarning ijyimoiy - iqtisodiy sharoitlari daxldordir. Bular tur mahsulotlar xaridorlarnig daromadlari, turlar narxlari, turistlarni qabul qilib oladigan joylardagi mollar va xizmatlar, turistik infratuzilmaning rivojlanganlik darajasi hisoblanadi, shuningdek serviz sohalarining, transport tizimi, savdo sohalarining rivojlanganlik darajasi, shu bilan birga xorijiy turistlar uchun past narxlarda mollarni sotuvchi do‟konlarning mavjudligi shular jumlasidandir. Iqtisodiy omillar arzon mollar assortimenitini shakllantirishda birinchi darajadagi rolni o‟ynaydi va o‟rta daromadni turistlar sonining ko‟payishiga ta‟sir ko‟rsatadi.
Psixologik omillar turistlarning psixologik talablariga muvofiq, ularni sayohat qilishga undaydigan motivlarni o‟z ichiga oladi. Ularga odamlarning diniy e‟tiqodi, uning o‟ziga xos ehtiyojlari va moilliklari, reklamaga bo‟lgan munosabatlari va boshqalar daxldordir.
Tahlil shuni ko‟rsatmoqda-ki iqtisodiy va sentimental motivlar mavjudligini mustasno qilgan holda, faqat ko‟p bo‟lmagan turistlargina avval kelgan joylariga keladilar. Daromadning oshishi bilan odam yangi turistik yo‟nalishni tanlashda psixologik motivlarga o‟z diqqatini qaratadi. Agar turistlarni sayohat qilishga undaydigan motivlarni ko‟rib chiqsak, maqsadlar yetarli darajada ko‟p bo‟lishi mumkin. Biroq bir narsani tushunish lozimki, barcha sayohatlarda (faqat shu shart bilan uni turistik sayohat deb atash mumkin) bitta asosiy maqsad mavjud. Bu maqsad tuirist uchun ustuvor bo‟lib va aynan unga erishish (yoki erishmaslik) butun turistik sayohat samaradorligiga nisbatan qaror qabul qilish uchun asos hisoblanadi. Aynan bitta asosiy, ustuvor maqsadning mavjudligi turizmni sayohatga nisbatan faoliyatning o‟ziga xos turi sifatida xarakterlaydi.
Quyidagi sanab o‟tilgan sayohat qilish motivlardan tashqari, o‟ziga xos boshqa motivlar mavjud. Turistlarning o‟zi boshqaradigan, aniq turistik regionga sayohat qilish motivlarini tushinish turistik mahsulotlar va xizmatlarni muvafaqiyatli o‟sishi motivlarini tushunishga bog‟liqdir. Sayohat qilishni tug‟diruvchi motivlarni
bilish, samarali turistik siyosat va turizm iqtisodiyotning o‟sishiga yordam beradi.