Buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti iqtisodiy ta

1.3. Sayohatga bo'lgan ehtiyojni tug'diruvchi omillar

Sayohatga tayyorlanayotgan odamlarning motivlarini tushunish, sayohat tashkilotchilari, shu jumladan turfirmalar uchun muhim omil hisoblanadi. Masalan, biznes ishlari maqsadida sayohat qiluvchi ishbilarmonlarning servisga va mehmonxonalarga bo‟lgan ehtiyoji dam olish va ko‟ngil ochish maqsadida qiluvchi odamlarning talablari tubdan farq qiladi.
Ayni paytda odamlar o‟zlarining mamlakati bo‟ylab va xorijga turli sabablarga ko‟ra sayohat qiladilar. Biroq ustunlikka ega bo‟lgan sabablar mavjud bo‟lib ularni asosiy sabab sifatida ajratish mumkin va aynan ularni sayohat motivlari deb ataydilar.
Sayohat qilish motivlari termini deganda, turistik maqsadida ma‟lum joylarga kelishga undaydigan va ularning xohishlarini qondiradigan psixologik va jismoniy talablari tushuniladi.
Sayohat qilish motivlari

1-rasm. Turist muomolasi va motivlarning sabab va oqibat bog‟lanishlari.
Krompton(1979)ning ta‟rifiga ko‟ra, turistning tavsifi “Kim, qachon, qayerda va qanday turizm” ijtimoiylik – iqtisodiylik bian bir qatorda ta‟riflanadi, ammo turistik axloq qoidalaridagi eng qiziqarli savollardan biri “Nima uchun” degan savolga javob berilmaydi.
Turistik muomola qoidalarida o‟sha paytda motivlar ko‟pkina anglatuvchi va o‟zgaruvchilardan biri sifatida aks etadi. Modomiki shunga qaramasdan, u barcha muomola qoidalarida juda keskin harakatlanuvchi kuch bilan namoyon bo‟ladi. Motivlar sayohatni tanlashda insonlarning maqsadlari asosini shakllantiradi va o‟z aksini topadi. Motivatsiyaning nazariy asoslari ichki psixologik omillarning protsesini (talab, niyat va maqsadlar) yaratadi, natijada ichki fiziologik aqliy va jismoniy zo‟riqishlarning noqulaylik darajasi paydo bo‟ladi va shulardan xalos bo‟lishga yo‟naltirilgan harakat va ularda mamnunlik hissi ehtiyojini hosil qiladi. Motivlar, bunday harakatlarni taxmin qiladi, ehtiyojlarni hamda maqsadlarni anglashni talab etadi, bu ehtiyojlarni qondirishga va‟da beradi, keyinchalik bu insonlarni boshqa joyga borish, xarid qilish istagini tug‟diradi. Marketingning roli maqsad yoki maqsadlar mahsulot va xizmat ko‟rinishda ko‟rsatilishi, ehtiyojlar haqida axborot berish maqsadida yuksalishi va to‟g‟ri keladigan maqsadlarning qondirishidir.