Buxoro davlat universiteti fizika-matematika fakulteti 1-1-fiz18 guruh talabasi

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA-MATEMATIKA FAKULTETI 1-1-FIZ18 GURUH TALABASI

HABIBOVA MARJONANING LAZER FIZIKASI FANIDAN “LAZERLARNING ILM-FAN, TEXNIKADA QO’LLANILISHI” MAVZUSIDA TAYYORLAGAN ISHI

• Lazer kogerent nurlanish chiqaruvchi elektr-optik qurilmadir. Atama inglizcha "laser" qisqartmasidan kelib chiqib, Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation (majburiy nurlanish yordamida yorugʻlikni kuchaytirish), deb yoyiladi. Tipik lazer divergensiyasi past va toʻlqin uzunligi qatʼiy cheklangan (yaʼni, monoxrom) yorugʻlik chiqaradi.

Lazer fizikasi – lazerlarning ishlash prinsipi,ularning ilmiy tadqiqotlarida, ishlab chiqarishda, biologiyada,meditsinada,informatikada va boshqa masalalarni yechish bilan shug’ullanadigan fizika bo’limi.

Red lasers: 635nm, 660nm
Green lasers: 520nm, 532nm
Blue lasers: 405nm, 445nm
Lazer nurlanishining xususiyatlari
Lazer nurlanishining uchta o'ziga xos xususiyati uni noyob qiladi:
Muvofiqlik. To'lqinlarning cho'qqilari va cho'qqilari parallel ravishda joylashgan bo'lib, vaqt va makonda fazaga to'g'ri keladi.
Monoxrom. Lazer tomonidan chiqarilgan yorug'lik to'lqinlari xuddi lazerda ishlatiladigan vosita tomonidan ta'minlangan bir xil to'lqin uzunligiga ega.
Kollimatsiya. Yorug'lik nuridagi to'lqinlar parallel bo'lib qoladi, bir-biridan uzoqlashmaydi va nur energiyani deyarli yo'qotmasdan uzatadi.

• 1960-yil 16-mayda T.Meyman birinchi marta birinchi optik kvant generatori - lazerning (inglizcha lazer, nurlanishning stimulyatsiyalangan emissiyasi bilan nurni kuchaytirishning qisqartmasi "radiatsiyaning stimulyatsiyalangan emissiyasi bilan yorug'likni kuchaytirish") ishlashini namoyish etdi. Faol muhit sun'iy yoqut kristalli (kichik xrom Cr aralashmasi bilan alyuminiy oksidi Al2O3) edi va bo'shliq rezonatori o'rniga uchlarida kumush oyna qoplamali kristall bo'lgan Fabry-Perot rezonatori ishlatilgan. Bunday lazer 694,3nm to'lqin uzunligida impulsli rejimda ishladi.

Ilm-fanda

• Spektroskopiya. Chastotani sozlash yordamida turli xil chiziqli bo'lmagan optik effektlarning spektroskopik tadqiqotlari olib boriladi va lazer nurlanishining qutblanishini nazorat qilish o'rganilayotgan jarayonlarni izchil nazorat qilish imkonini beradi.
• Fotokimyo. Ba'zi lazer turlari piko va femtosekundlarda (10-12 - 10-15 s) o'lchanadigan ultra qisqa yorug'lik impulslarini ishlab chiqishi mumkin. Bunday impulslar kimyoviy reaksiyalarni boshlash va tahlil qilish uchun ishlatilishi mumkin.

Terida lazerning ta’siri

Lazerlar tibbiyotda

Texnika va aloqa aloqa liniyalari.materialni qayta ishlash, nozik payvandlash.burg’ulash. elektron hisoblash texnikasida lazerlar. Lazerli giroskop. golografiya

• Qattiq materiallarni qayta ishlash usullarida lazer ayniqsa keskin o'zgarishlar kiritdi: yorug'lik nurlari ularni plastilin kabi kesib tashlaydi. Yorug'lik nuri qirq millimetr qalinlikdagi po'latni kesishi mumkin. Va shunchaki kesibgina qolmay, balki po'lat plitalardan eng g'alati shaklning qismlarini ham kesib tashlaydi. Buning uchun lazer mobil qilingan. Uning harakatini elektron kompyuter boshqaradi.Hozirda soat fabrikalarida soat toshlarini yasaydigan avtomatik lazerli mashinalar ishlaydi. Bir soniya - va rulman tayyor (va ilgari bu ish qiyin va qimmat edi).

• Lazer kesadi, payvandlaydi va zarb qiladi, shuningdek qattiqlashtiradi, burg'ulaydi, kesadi, quduqlarni burg'ulaydi, qismlarga ishlov berish sifatini tekshiradi va boshqa bir xil darajada muhim ishlarni bajaradi, buning uchun yorug'lik nuri mutlaqo yaroqsiz bo'lib tuyuladi. Ammo bu unday emas. Lazer payvandlashni avtomatlashtirishni, odatdagi usulda birlashtirib bo'lmaydigan metallarni payvandlashni va hatto an'anaviy asbob bilan kirib bo'lmaydigan qismlarni ta'mirlashni osonlashtiradi - masalan, radio truba qismlarini to'g'ridan-to'g'ri vakuumli kolbada payvandlaydi.

ALMP-01 qurilmasi yorug'lik moslamasi yordamida to'qimalarni yuqori intensiv lazer nurlanishi, lazer bilan davolash uchun mo'ljallangan.

PDI-01 indikatori 660 nm to'lqin uzunligida ishlaydigan fotosensibilizatorlarning fotoaktivatsiyasi paytida lazer nurlanishining quvvat zichligini nazorat qilish uchun mo'ljallangan.

Impulsli YAG lazeriga asoslangan lazerli oftalmik perforator

Bosh oftalmoskoplar bilan ishlash uchun "PFK-01" ilovasi

Riester All Pupil II bilvosita peshona oftalmoskopi (Germaniya)

E’tiboringiz uchun rahmat