Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti

darajasini olish uchun yozgan 

 

 (2012-2013 o„quv yili) 

 

Ilmiy rahbar                                  D. Quvvatova,   

                                                              filologiya fanlari   nomzodi,   dotsent  

 

 

Rasmiy hakam:                                                 D.O‟rayeva, 

 filologiya fanlari doktori, professor  

 

BUXORO – 2014 

---

3 

 

3 

 

 

               Mavzuning  dolzarbligi.    “Ijod  –  bu  o’zini  qiynash,  mashaqqat  chekish, 

huzur-halovatdan  voz  kechish,  –  deb  yozadi  yurtboshimiz  I.Karimov,  –  tom 

ma’noda  fidoiylik  demakdir.  Chinakam  yozuvchi  odamlarning  dardu  g’ami  bilan 

yashashi,  xalq  ichiga  kirib  borishi,  o’zi  uchun  ilhomni  yangi  mavzularni  shu 

hayotdan,  unda  bo’layotgan  o’zgarishlardan  olishi  kerakligini  barchamiz  yaxshi 

bilamiz”.

1

  Mazkur  fikr  taniqli  shoir  va  nosir,  O’zbekiston  xalq  yozuvchisi 

Muhammad  Aliga  ham  daxldor.  U  nazm  va  nasrda  baravar  qalam  tebratib, 

zamonaviy  o’zbek  adabiyoti  takomiliga  munosib  hissa  qo’shdi.  Ijodini  she’rlar 

yozish bilan boshlagan shoir o’tgan asrning  60-yillaridan e’tiboran adabiyotimizda 

katta  mavqe  egallagan  poema  janrida  izlana  boshladi.  “Gumbazdagi  nur”, 

“Mashrab”  poemalari  shunday  izlanishlar  samarasi  o’laroq  dunyo  yuzini  ko’rdi. 

Keyinchalik  biografik  xarakterdagi  “Beshgul”,  ertakona  uslubdagi  “Oshiqlar 

ertagi”  kabi  poemalar  yaratildi.  Adabiyotshunosligimizda  shoir  poemalari  haqida 

bir  qator  tadqiqotlar  yaratilgan.  Ular  maqolalar  shaklida,  poemachilik  taraqqiyoti 

o’rganilgan  monografik  tadqiqotlarda  ko’rinadi.  Biroq  shoir  poemalari  tadqiqot 

ob’ekti  sifatida  maxsus  o’rganilmagan.  Ushbu  mo’’jaz  izlanishimizda  bir 

ma’lakaviy  bitiruv  ishi  doirasida  shoir  poemalarini  o’zimizgacha  bajarilgan 

tadqiqotlarga  tayangan  holda  o’rganishga  intildik.  Bu  tadqiqotning  dolzarblik 

xususiyatini belgilab beradi.