Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti

III. 3. G’azallar asosida eski o’zbek tilining  leksik vasintaktik xususiyatlari  

         G’azalning sintaktik xususiyatlaridagi o’ziga xoslik poeziyaga xosbo’lgan 

xususiyatdir.  Bular: inversiya va gap kesimini sifatdosh shakllari bilan 

almashtirish holatlaridir. Bu hodisa, ayniqsa, G’ani  Abdurahmonov tomonidan 

“O’zbek tilining tarixiy grammatikasi” 

(6,76)

  kitobida batafsil yoritilgan. 

Chunonchi bir bayt me’yoriy nopoetik nutqda sintaktik qurilishda quyidagicha 

bo’lishi lozim edi:   

        «Husningning ko’zga tashlanib ko’rinishi sababli  har kimda bir xayol paydo 

bo’ldi. Bu fikr-xayollar bilan ikki olam bozorida yuz g’avg’olar  bo’ldi». 

(6,76)

 

        Inversiya holatlarini asardagi har bir bayt va har bir misrada ko’rish mumkin. 

Asardagi o’ziga xos xususiyatlardan biri bir baytni odatda  bir gapga 

tenglashtirishdir. Bunday holatni birinchi baytni o’zidayoq ko’rish mumkin: tushdi 

fe’li o’rnida tushub ravishdosh qo’shimchasidan foydalanilgan