Buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari»

Birmashinali birprotsessorli Axborot tizimi. Eng keng tarkalgan axborot tizimi bu yagona hisoblash mashinasi negizida bulib, u ham uz navbatida bitta protsessordan iborat buladi. Bu borada juda katta tajriba tuplangan, shu bois bunday axborot tizimlarini yaratish va ular uchun dasturiy ta’minotni tuzish muammo tugdirmaydi. Ammo bunday axborot tizimlari samaradorligi xozirgi kunda hammani ham koniktirmayapti.
Hisoblash majmuisiga asoslangan Axborot tizimi. Hisoblash majmuisi bir necha protsessordan iborat bulib, u yagona tashki kurilmalardan va umumlashtirilgan yoki taksimlangan tezkor xotiradan iborat buladi.
Shuni takidlash lozimki, xozirli zamonaviy tizimlar orasida klasterli tizimlar tez rivojlanib ketdi.
Agar taksimlangan xotira bevosita alohida kompyuter va operatsion tizim bilan ta’minlangan bulsa, bu klasterli (clusters) tizim hisoblanadi.
Klasterlarda har bir blok boshqalari bilan aloka kanallari orkali boglanadi, undagi tezlik kamida 10 Gbit/sek bo’ladi.
Afzalliklari
- oddiylik va arzonligi. Masalan, oddiy kompyuterlarni aloka kanali orkali , masalan Ethernet orkali birlashtirib klaster yaratish mumkin.
- ma’lumotlar almashuvi past bo’lgan masalalarni samarali yechish. Har bir kompyuterning tulik bandligini ta’minlaydi, chunki operativ xotirani bushashini kutib utirmaydi.
- katta xajmdagi operativ xotira talab qiladi gan masalalarni yechish imkoni mavjud. Umumiy xotira xajmini «cheksiz» oshirish imkoni mavjud. Fakatgina masalani kichik mustakil masalalarga bulaklash talab etiladi.
- masshtablashtirish imkoni. Istalgancha hisoblash mashinalarini qo‘shish imkoni mavjud va bunda tizimni narxi undagi mashinalar soniga proporsional bo’ladi. Shu bois ham dunyoda yaratiladigan superkompyuterlar tizimi negizida klasterlar turibdi.


Kamchiliklari.
- ma’lumotlar almashuvi muammosi. Hisoblash tizimiga nisbatan aloka kanallarining tezligi past . shu bois uzluksiz axborot almashuvi bilan boglik bo’lgan masalalarni yechish samarasiz hisoblanadi.
- dasturlashtirish muammosi. Dasturlovchi yaratadigan dasturda ma’lumotlar almashuvini bevosita ushbu dasturning uzida amalga oshirishi kerak. Bu yerda kuyilgan xatolik tizimni osilib kolishiga olib kelishi mumkin. Masalan ikkita protsessor bir-biridan ma’lumot kutib koli shorkali.
- kup energiya talabchanligi va tizimning kattaligi. Ya’ni klasterli tizimlar katta binolar talab qiladi vash u bois ham kup mikdorda energiyani talab qiladi .

1-Rasm. Columbia superkompyuteri, 10240 ta protsessordan iborat.