Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

Pul o`tkazmalari 
Elektron pul  mablag’lari(EPM) deb avval majburiyatli shaxsga 
(elektron  pul  o`tkazmalari  operatoriga)  taqdim  etilgan  mablag’lar 
tushunilishi  kerak,  bu  haqda  ma’lumotlar  bank  hisob  raqamini 
ochmasdan yoziladi. 
EPMni  elektron  to`lov  vositalari  (ETV)  orqali  amalga  oshirish 
mumkin, 
bu 
pul 
o`tkazmalari 
operatori 
mijoziga 
maxsus 
texnologiyalar  va  axborot  tashuvchilaridan  foydalangan  holda  pul 
o`tkazish uchun buyurtmalar tuzish, tasdiqlash va uzatish imkoniyatini 
beradigan usul. 
ETV tufayli EPM naqd va naqd pulsiz mablag’larga aylanadi va 
aksincha.  Elektron  pulni  o`tkazish  uchun  ular  operatorga  jismoniy 
shaxslar  tomonidan  naqd  va  naqdsiz  shaklda,  yuridik  shaxslar  va 
yakka  tartibdagi  tadbirkorlar  tomonidan  -  faqat  bank  hisobvarag’idan 
foydalangan  holda  taqdim  etiladi.  EPM  tarjimasi  yuridik  shaxslar  va 
yakka  tartibdagi  tadbirkorlar  o`rtasida  taqiqlanadi.  U  bir  vaqtning 
o`zida  bir  nechta  yoki  bir  nechta  operatorlar  orqali  to`lovchining 
elektron  pul  balansidagi  mablag’larni  hisobdan  chiqarish  va  qabul 
qiluvchining balansini ko`paytirish orqali amalga oshirilishi  mumkin, 
ammo  elektron  to`lov  vositalaridan  foydalanishning  oflayn  rejimiga 
ham  ruxsat  beriladi.  Bunday  holda,  elektron  pulni  oluvchi  har  kuni 
amalga  oshirilgan  operatsiyalar  to`g’risida  ma’lumotni  hisobga  olish 
uchun elektron pul operatoriga uzatishi shart. 
Elektron  pul  operatori  mijozga  elektron  pul  qoldig’ini 
ko`paytirish  uchun  qarz  berishga  haqli  emas.  U  mablag  ‘qoldig’iga 
foizlarni hisoblay olmaydi yoki mijozga biron bir haq to`lay olmaydi. 
Elektron pul mablag’larining qoldig’ini mijoz - jismoniy shaxs, 
agar  qonuniylashtirish  va  jinoyatlardan  olingan  daromadlarni 
legallashtirishga  qarshi  kurashish  to`g’risidagi  qonun  hujjatlariga 
muvofiq  aniqlanmagan  bo`lsa,  to`lay  olmaydi.  Ushbu  mablag’larni 
faqat  uning  bank  hisob  raqamiga  o`tkazish  mumkin.  Agar  mijoz 
aniqlansa,  u  100  ming
 
so`mdan
 
oshmaydigan  elektron  pul  qoldig’ini 
yoki  naqd  xorijiy  valyutadagi  unga  teng  keladigan  miqdorni  olish 
huquqiga ega. 

---

83 
 
Mijoz  -  yuridik  shaxs  yoki  yakka  tartibdagi  tadbirkorning 
elektron  pul  mablag’lari  (yoki  uning  bir  qismi)  qoldig’i  faqat  uning 
buyrug’i bilan uning bank hisob raqamiga o`tkazilishi yoki o`tkazilishi 
mumkin. 
Har  bir  mamlakat  amaliyotida  elektron  pul  uchun  majburiy 
ravishda garovga olish ko`zda tutilgan. 
Pul  mablag’larini  bank  hisobvaraqlari  orqali  o`tkazmasdan, 
ularni  ochmasdan  amalga  oshirish  mumkin.  Birinchi  holda,  pul 
o`tkazmalari 
amalga 
oshiriladi. 
To`lovchilarning 
bank 
hisobvarag’idagi  mablag’larni  hisobdan  chiqarish  va  mablag’ 
oluvchilarning  EPM  qoldig’ini  oshirish  orqali.  Ikkinchisida  - 
to`lovlarni  amalga  oshiruvchi  -  jismoniy  shaxsning  buyrug’i  bilan 
naqd  pulni  qabul  qilish  (berish)  orqali  bank  hisobvaraqlarini 
ochmasdan,  natijada  pul  mablag’larini  oluvchining  EPM  balansida 
o`sish  (pasayish)  va  to`lovchining  EPM  balansida  teskari  o`zgarish 
bo`ladi.