Buxoro Davlat Universiteti 3-1 Bux 20 guruhi talabasi Beshimov Ulug’bekning Makroiqtisodiyot fanidan mustaqil ishisi

Jon boshiga AQSh dollarida hisoblagan YIM; Jahon Banki, 2014y.[yuqoridagi rasm karta] Yalpi ichki mahsulot mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan koʻrsatkich ham hisoblanadi. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar (chet el va qoʻshma korxonalari ham shu hisobga kiradi) tomonidan jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi boʻlib, uning miqdori milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi. Mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishini makrodarajada tavsiflash va tahlil etishda

Yalpi ichki mahsulotning o’sish suratlari

• 2020 yilda O‘zbekiston yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmi 580,2 trln so‘mni tashkil qildi. 2019 yil bilan solishtirganda o‘sish 1,6% ni tashkil qilgan.

Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2020 yilda O‘zbekiston yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmi 580,2 trln so‘mni tashkil qildi. 2019 yil bilan solishtirganda o‘sish 1,6% ni tashkil qilgan.
Unga ko‘ra, mahsulotlarning qiymati 341,5 trln so‘m, xizmatlar esa 194,4 trln so‘mni, shuningdek, soliqlar 44,3 trln so‘mni tashkil qildi.
Aholi jon boshiga hisoblangan YAIMning hajmi esa 16,9 mln so‘mni tashkil qilgan. Bu 2019 yilgigaqaraganda 0,3foizga balandroq.
Eslatib o‘tamiz, 2020 yil aprelida Jahon banki O‘zbekiston YAIMining o‘sish darajasi 1,6% bo‘lishi kutilayotgani haqida xabar bergan edi. Keyinchalik Jahon banki O‘zbekiston YAIM hajmining o‘sishi bo‘yicha prognozini 1,6 foizdan 1,5 foizgacha pasaytirdi.
Shuningdek, yanvar oyi boshida Jahon banki O‘zbekiston YAIM hajmi 2021 yil 4,3%ga, 2022 yilda 4,5% ga o‘sishi kutilmoqda.
2020 yilning yanvar-sentabr oylarida O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti (YaIM) hajmi joriy narxlarda 408,3 trln so‘mni tashkil etdi.
O‘tgan yilning yanvar-sentabr oylari bilan taqqoslaganda, iqtisodiyotning tarmoqlar bo‘yicha tarkibida katta bo‘lmagan o‘zgarishlar kuzatildi, deb xabar bermoqda Davstatqo‘m.
Qayd etilishicha, YaIM tarkibida sanoatning ulushi 29,3 foizdan 28,5 foizga, xizmatlar sohasining ulushi 36,5 foizdan 36,2 foizga kamaygan bo‘lsa, qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligining ulushi 27,3 foizdan 27,9 foizga, qurilish tarmog‘ining ulushi 6,9 foizdan 7,4 foizga oshdi.
2019 yilning yanvar-sentabr oylarida esa 2018 yilning mos davri bilan taqqoslaganda, YaIM tarkibida qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligi ulushining 27,3 foizgacha pasayishi (2018 yilning yanvar-sentyabrida – 31,0 foiz) va sanoat tarmog‘i ulushining 29,3 foizgacha oshishi (2018 yilning yanvar-sentyabrida – 26,4 foiz) bilan bog‘liq sezilarli o‘zgarishlar kuzatilgan.
Joriy yilning 9 oyi yakunlarida yalpi ichki mahsulot tarkibida qurilish tarmog’ining ulushi
7,4 % ni tashkil etib, o’tgan yilning mos davriga nisbatan 0,5 % punktga oshgan.
Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlariga ko’ra, 2020 yil yanvar-sentyabr oylarida O’zbekiston Respublikasi yalpi ichki mahsuloti (YIM) hajmi joriy narxlarda 408,3 trln. so’mni tashkil etdi.
Joriy yilning 9 oyi yakunlarida yalpi ichki mahsulot tarkibida tarmoqlarning ulushi:
– o’tgan yilning mos davriga nisbatan oshgan:
qishloq, o’rmon va baliqchilik xo’jaligining ulushi – 27,3 % dan 27,9 % ga (0,6 % punktga)
qurilish tarmog’ining ulushi – 6,9 % dan 7,4 % ga (0,5 % punktga)
– o’tgan yilning mos davriga nisbatan kamaygan:
sanoatning ulushi – 29,3 % dan 28,5 % ga (0,8 % punktga)
xizmatlar sohasining ulushi – 36,5 % dan 36,2 % ga (0,3 % punktga)
Hududlar kesimida yuqori o‘sish sur’atlari Toshkent sh. (14,0 %), Sirdaryo (12,3 %), Toshkent (7,8 %) va Qashqadaryo (7,7 %) viloyatlarida qayd etildi.
30 dekabr kuni prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida kelgusi yilda iqtisodiyot tarmoqlari va kommunal soha barqaror ishlashini ta’minlash masalalari bo‘yicha videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi.2021
Rasmiy relizga ko‘ra, joriy yilda yalpi ichki mahsulot 7 foizga, sanoat 9,5 foizga, xizmatlar 20 foizga, qurilish sohasi 6 foizga, qishloq xo‘jaligi 4 foizga o‘sgan. Inflatsiya darajasi 10 foizdan past bo‘lgan.
Eksport hajmi 16,5 milliard dollarni tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan qariyb 1,3 milliard dollarga oshdi. Umumiy qiymati 12,4 milliard dollarlik 318 ta yirik va 14 mingta hududiy loyihalar ishga tushdi.