Buxoro davlat universiteti “ umumiy va noorganik kimyo” kafedrasi

3. Pоlielеktrоlit eritmalarining gidrodinamik xossalari

• Pоlielеktrоlit eritmalarining qovush-qoqligini konsentrasiyaga bog’liqligi elektrolitmas polimerlarnikidan farq qiladi.
• Pоlielеktrоlit eritmasini suyultirishi bilan uning keltirilgan qovushqoqligi, elektrolitmas polimerlarnikiga o’xshab kamayishi o’rniga, aksincha ortib boradi. Bu hodisani quyidagicha tushuntirish mumkin:

Eritmaning suyultirishi pоlielеktrоlit molekulalaridan ionogen guruhlarni ko’proq dissosiyalanishiga olib keladi, natijada makromolekula ichidagi bir xil zaryadlar orasida elertroststik itarilish kuchayadi va u yoyiladi. Yuqorida ko’rsatilgan hodisaga “pоlielеktrоlit bo’kishi” deyiladi. Bunday “bo’kishdan” elеktrоlit qo’shish bilan qutilish mumkin, chunki elеktrоlit tarkibidagi ionlar makromolekulaning zaryadlarini ekranlaydi, natijada elertrostatik itarilish yo’qoladi

• Eritmaning suyultirishi pоlielеktrоlit molekulalaridan ionogen guruhlarni ko’proq dissosiyalanishiga olib keladi, natijada makromolekula ichidagi bir xil zaryadlar orasida elertroststik itarilish kuchayadi va u yoyiladi. Yuqorida ko’rsatilgan hodisaga “pоlielеktrоlit bo’kishi” deyiladi. Bunday “bo’kishdan” elеktrоlit qo’shish bilan qutilish mumkin, chunki elеktrоlit tarkibidagi ionlar makromolekulaning zaryadlarini ekranlaydi, natijada elertrostatik itarilish yo’qoladi

Ayniqsa qovushqoqlikni o’rganishda izoion suyultirish usuli katta ahamiyatga egadir. Eritmaning ion kuchini doimiy qilib ushlab tirish uchun uning kamayishini quyi molekulayar elеktrоlit qo’shish yordamida qoplash mumkin. Eritmaning umumiy ion kuchi (I) quyi molekulayar elеktrоlit (Iqme) va polielektrolitning (Ipe) ion kuchlarini yig’indisidan iborat bo’ladi.

• Ayniqsa qovushqoqlikni o’rganishda izoion suyultirish usuli katta ahamiyatga egadir. Eritmaning ion kuchini doimiy qilib ushlab tirish uchun uning kamayishini quyi molekulayar elеktrоlit qo’shish yordamida qoplash mumkin. Eritmaning umumiy ion kuchi (I) quyi molekulayar elеktrоlit (Iqme) va polielektrolitning (Ipe) ion kuchlarini yig’indisidan iborat bo’ladi.
• I = Iqme + Ipe