bemorlarni parvarishi, shifokor belgilagan muolajalar to‘liq olinishini nazorat qilishning
tashkiliy to‘zilishidir. Bu usul - hamshiralik yordami ko‘rsatio‘shni tashkil etish uslubi, odatda,
bemor bilan hamshiraning o‘zaro muloqotini o‘z ichiga oladi. Bu holatda bemorga qandaydir
xastalanish holati emas, balki kasal shaxs sifatida qaralishi muhim ahamiyat kasb etadi.
Hamshira puxta bilim egasi, tez fikrlash hamda tahlil qilish qobiliyatiga ega bo‘lishi shart.
Shuning uchun ham, hamshiralik ishi - hamshiraning fikrlash qobiliyati va faoliyatidan iborat
Hamshiralik ishining 3 ta asosiy tavsifi - harakteristikasi bor: maqsad, tashkil qilish, bilim
1. Bemorni parvarishlash va nazorat qilishda uning muammo va ehtiyojlarini muvofiqlashtirish;
2. Bemorni parvarishlashda ko‘zda tutilgan maqsad va erishilgan samaraning ahamiyatini
3. Bemorning har xil ehtiyojlarini qondirish borasida hamshiralik mahoratini qo‘llash.
Bu jarayonning tashkiliy qismi, ya'ni tibbiy ko‘rik, hamshiralik tashxisini qo‘yish,
tarkibiy qismini tashkil etadi. Va nihoyat, uchinchi tasnifi - hamshiraning bilim darajasi turli
qiyinchilik va muammolarni o‘z bilim, ko‘nikma va malakasi yordamida yechish imkonini
Bu jarayonning tarkibiy qismi,bemorni hamshiralik k‘o‘rigidan otkazish, uning holatiga
6
tashxis qo‘yish (muammo va extiyojlarini aniqlash), aniqlangan extiyoj (muammo)larni
qoniqtirish maqsadida yordamni rejalashtirish, zaruriy hamshiralik aralashuvi rejasining amalga
oshirilishi va olingan natijalarni baholash.
a) tibbiy ko‘rik, bu - bemorning sog‘lig‘i haqidagi ma'lumotlar asosida olingan natijalardir. Ular
asosida maqsadli surovlar, ya'ni bemorning hayot tarzi, uning shikoyatlari, haqiqiy kasalligi,
qanday kasalliklar bilan og‘rigani, allergik kasalliklarga moyilligi, shuningdek, bemorni bezovta
qilayotgan boshqa muammolar haqida surishtirishdan iborat.Bu ma'lumotlarni olishda nafaqat
bemorning o‘zi, balki uning atrofidagilari, oila a'zolari, ishxonasidagi hamkasblari hamda tibbiy
xodimlar va tibbiy ko‘rik kartalari ham muhim ahamiyat kasb etadi. Eng asosiysi - bemor bilan
hamshira o‘rtasida o‘zaro hamkorlik, hamfikrlilik paydo bo‘lishiga urg‘u berilishi kerak.
Ko‘pchilik hollarda bu ma'lumotlarni olish uchun bemordan Yaxshisi topilmaydi, chunki u
bergan ma'lumotlar aniq tashhis qo‘yishda muhim ro‘l o‘ynaydi. Bemor yosh bola, ruhiy kasal
yoki bexush bo‘lgan hollarda ma'lumotlar oila a'zolaridan olinadi. Tibbiy ko‘rik kartasi yoki
tibbiy xujjatlar bemorning o‘tmishdagi kasalliklari, uni davolash uslublari va erishilgan natijalar
haqida ma'lumot beradi. Bularni o‘rganish esa hamshiraning bilim darajasini oshirishga hamda
bemor to‘g‘risida ko‘proq ma'lumot olishga yordam beradi. Shundan so‘ng bemorni Yaxshilab
tekshirish, ya'ni uning ruxiy holati, tana to‘zilishi, fe'l-atvori va muloqot saloxiyatini bilib olish
zarur. Teri va shilliq qavatlarni ko‘zdan kechirilayotganda, rangi, qayishqoqligi, har xil toshma,
chandiq va tirnalgan joylarga diqqatni qaratish kerak. Shuningdek, teri osti yog‘ qatlami, qorin
devori, oyoq tomirlarining varikoz kengayishi, qorin bo‘shlig‘ida suyuqlik mavjudligini ham
baholash zarur. Tibbiy ko‘rikda, shuningdek, bemorni tekshirishning jismoniy usullarini
qo‘llash, ya'ni palpatsiya - paypaslash (kasal joylarni barmoq bilan paypaslab ko‘rish) yordamida
ovoz tebranishi, ko‘krak qafasining to‘zilishi, og‘riq nuqtalari; perkussiya - badanga barmoq
bilan urib ko‘rib eshitish orqali ko‘krak qafasi, o‘pka, tana, son suyagi, timpanik, zaiflashgan -
timpanik; o‘pkalarning pastki chegarasi va chekka qismlarining harakatchanligi, tepa qismining
balandligi va Krening maydonining kengligi,asosiy nafas olish yo‘llarini eshitish, bronxial va
vezikulyar nafas olish, o‘nga qo‘shimcha xirillash, zo‘rayish, o‘pka pardasining tovushi,
Gippokrat shovullashi, tomchilarning tovushi hamda bronxofoniyani aniqlash zarur.Bu
ma'lumotlarni yig‘ib bo‘lgandan so‘ng hamshiralik tashxisi qo‘yiladi. Hamshiralik tashxisi bu -
bemorning hozir ko‘rinib turgan va ayni damda yashirin bo‘lsada, yo‘zaga chiqishi aniq bo‘lgan
kasalligini aniqlashdir.Bu bosqichning asosiy maqsadi quyidagilarni hamrab oladi:
1) yo‘zaga chiqqan va ayni damda yashirin ko‘rinishda bo‘lgan, shuningdek, bemor tanasining
kasallikka
qarshi
kurashish
davrida
paydo
bo‘lgan
muammolarni
aniqlash;
2) bu muammolarni keltirib chiqaruvchi omillar; 3) muammolarni hal etishda yoki ular haqida
ogoxlantirishda bemor tanasining kuchli tomoni. Bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi,
qorin bo‘shlig‘idagi og‘riq, so‘lak ajrashi, ich ketishi, qabziyat, uyqusizlik, nafas siqishi, vaxima,
bezovtalik va boshqalar shular jumlasidandir.Shuni ham ta'kidlash joizki, hamshiralik tashxisi
kasallikni davolash jarayonida uning kechishiga qarab o‘zgarib turishi mumkin.Hamshiralik
tashxisini qo‘yish davrida hamshira bemorning ruxiy holati o‘zgaruvchan bo‘lib qolishiga
ahamiyat berishi lozim: odamovilik, asabiylashish, tajovo‘zkorli, yig‘loqilik, ruhiy siqilish,
savollarga javob berishni istamaslik. Bu holatlarning hammasi hamshiralik tashxisini qo‘yishda
e'tiborga olinishi shart. Hamshiralik tashxisini shifokor tashxisi bilan chalkashtirmaslik kerak.
Ularning tafovuti:
Do'stlaringiz bilan baham: 
